D i ê n N g h ị ( 1933 - )
bài : Nguyễn Đình Tuyến
Thi sĩ Diên Nghị , họ Dương , sanh năm 1933 tại Quảng Bình . Đã theo học trường Quốc Học Huế, Đại học Văn Khoa và Luật Khoa ở Huế . Đã đăng thơ trên các báo : Hiện Đại, Sáng tạo, Bách Khoa ... Sĩ quan trong QLVNCH.
Đã xuất bản :
- XÁC LÁ RỪNG THU ( thơ, Saigon 1956 ).
- CHUYỆN CỦA NÀNG ( thơ , Saigon 1962 ) .
v.v...
M ột nhà văn hiện đại có viết một câu luận về tình yêu như sau : " Tình yêu là cái gì xảy ra giữa hai hữu thể yêu nhau " . ( L' amour est ce qui se passe entre deux êtres qui s' aiment / Roger Vaillant ).
Cái gì xảy ra ấy là những trớ trêu, những nghịch cảnh, những trở ngại cộng với những cuồng nhiệt , có khi thành những say sưa thác loạn . Ở Diên Nghị, tình yêu mang đầy đủ màu sắc tha thiết trong chuyện của nàng . Nhà thơ đi tìm người yêu , một người yêu chắc phải đẹp lắm, một người yêu sống động như một thi hứng dồi dào, mãnh liệt ;
nàng ở đâu? xóm biển ? lưng đồi ?
.........................................................
tôi hỏi bình minh , gặp hoàng hôn
phương tây trời chết hắt hiu buồn
.......................................................
tôi viếng phương đoài, lạc hướng đông
sông cau mày giận, xót xa lòng .
Nhưng người đẹp biết ở phương nào ? Nhà thơ loạn hướng trong khi đi tìm người đẹp, đã gặp một triết lý về cuộc đời trống rỗng cũng như sa mạc cô liêu :
ngoảnh nhìn bốn phía còn sa mạc
biết nói làm sao chuyện của nàng .
Kết quả của sự tìm kiếm là vô ích, mình chỉ gặp mình, và cái triết lý về sự cô đơn, được nhà thơ diễn tả qua những vần thơ đẹp :
bàn tay nhược tiểu, cành khô nỏ
biết víu vào đâu chỉ một mình
...........................................
muốn trả xác nghèo cho cát bụi
làm viên đá lớn đứng bên đồi .
Nhà thơ cô đơn lại tiếp tục lên đường tìm kiếm với hành trang , với ba-lô của người chiến sĩ, và có lần chàng đã gặp được nhiều tình thương trong cuộc đời sóng gió ở tiền tuyến :
bởi có anh, núi sông còn trẻ mãi
lũ em ngoan, cắp sách đến học đường
nghèo áo cơm, nhưng no đủ tình thương
và tất cả dâng anh ngoài tiền tuyến .
Chiến tranh là hình ảnh của tàn phá có những khía cạnh bi đát, nhưng cũng có những hình ảnh cảm động, xao xuyến, như trong thi ca Nguyễn Du :
" Hỏa bài tiền lộ ruổi mau
Nam đình nghe động trống chầu đại doanh ".
Tin mừng đã đến , hình ảnh của tình yêu một hôm đã đến cùng với những lá thư xanh gửi người anh chiến sĩ :
nắng đã nhạt, đường trường-sơn dằng dặc
đọc thư em đọc mấy cũng không vừa .
Chuyện của nàng chắc phải còn dài lắm, vì nhà thơ hãy còn là người cô độc, khát khao tình yêu . Có lần nhà thơ đã tâm sự :
tôi ước làm ngọn đèn
để nghe nàng than thở
để đọc trộm thư riêng
nàng gửi tình nhân cũ .
yêu đương bao giờ cũng là một đam mê chủ quan, và ích kỷ, vì ghen tuông . Rồi đây trên con đường tình ái đầy hoài nghi dằng dặc, biết bao giờ nhà thơ mới tìm được tình yêu chân thật, trọn vẹn, và vững bến ?
( Lời viết sau cùng : nhà thơ đã gặp được tình yêu ấy ở miền Cao Châu ) .
[]
NGUYỄN ĐÌNH TUYẾN
trích nguyên tác thơ Diên Nghị *.
1. chuyện của nàng
nàng ở đâu ? xóm biển ? lưng đồi ?
cao nguyên, bình địa, cuối chân trời
hoặc lòng đô thị , khu thành ngoại
tôi đã tìm nàng khắp mọi nơi
tôi hỏi bình minh , gặp hoàng hôn
phương tây trời chết , hắt hiu buồn
rừng hoa tang chế không thèm tiếp,
ngoảnh mặt làm lơ , quá lạ lùng
tôi viếng phương đoài, lạc hướng đông .
sông cau mày giận, xót xa lòng
nhà ai khép kín song đài các
nét liễu tường hoa cũng ngại ngùng .
nàng áo xanh ? áo tím diễm kiều .
áo nâu , dù loang lổ mầu rêu
bàn tay lao động hay ngà ngọc
vẫn một linh hồn, tôi mến yêu .
đi tìm nàng trắng những đêm trăng
lắng nghe gió biển nhắn mây ngàn
ngoảnh nhìn bốn phía còn sa mạc ,
biết nói làm sao chuyện của nàng .
reo gọi điên cuồng, rừng vũ trụ
trăng sao che khuất lôi đi về
không gian mờ mịt vào vô thức
một bước nhấc lên nặng khối chì .
lảng đảng hồn trôi trong chiêm bao,
bơ vơ còn nhận biết phương nào ?
nàng là mộng ảnh hay chân thực ?
hay vẫn còn xa mặt địa cầu .
( CHUYỆN CỦA NÀNG )
2. một mình
thác đổ sau rừng gọi biển khơi ,
buổi chiều thoi thóp nắng tàn hơi
bước chân dẫm nhẹ trên đường lá ,
vọng hướng xưa về chưa đến nơi .
bóng quạ chập chờn thung lũng sâu ,
cỏ tranh xơ xác, nửa vàng nâu.
khói sương vương vấn, chòi xa lạ.
quạnh quẽ lòng người có luyến nhau ?
hồn cao hơn núi , tình khuất mây
lòng mãi hoang vu tựa tháng ngày
nghe nước thân nguồn, cây trách gió ,
sầu đeo nhân thế cũng buồn lây .
mộng bỗng hư vô, ruột xót cồn .
mắt mờ viễn ảnh, ngút hoàng hôn
ghềnh nghiêng thiếu lối đèo không ngõ
mặt đất cuồng say , thịt rã mòn .
thấp thoáng trời đen sao nhỏ lên,
tám phương hướng rộng nát say mềm.
bàn tay nhược tiểu, cành khô nỏ
biết víu vào đâu chỉ một mình !
muốn trả xác nghèo cho cát bụi,
làm viên đá lớn , dựng bên đồi
làm nhân chứng hộ cho sông núi ,
đã biết thương đau cũng ngậm cười .
( CHUYỆN CỦA NÀNG )
3 . cho tôi
cho tôi xin một tiếng cười ,cho tôi giữ mãi nụ cười mến thân .
bàn tay ngọc, khóe mắt nhìn .
làn môi mọng đỏ dịu hiền làm sao
hiến dâng xin nói ngọt ngào,
lòng đừng lãnh đạm, lời chào chưa quen .
cho tôi tất cả , đang thèm ,
tóc mùi dạ lý, da mềm mịn thơm ,
cuối cùng cho một chiếc hôn ,
và cho tôi cả linh hồn của em .
[]
( CHUYỆN CỦA NÀNG )
----
* B.T. chỉ trích đăng trong 3 / 5 bài .
thơ DIÊN NGHỊ .
( trích " NHỮNG NHÀ THƠ HÔM NAY / NGUYỄN ĐÌNH TUYẾN "
Nhà Văn Việtnam xb, Saigon 1967 . tr. 41- 49 )
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét