hồ nam + vũ uyên giang / Đất sóng xb, U.S.A.2006.
nữ sĩ lệ khánh :
' em là gái trời bắt xấu ' *
bài : hồ nam
- ... Lệ Khánh đã có những vần thơ ' để đời', những vần thơ ' bắt được của Trời ..."
- ... trong văn học Việtnam ( thế kỷ XX) có hai hiện tượng thơ đáng chú ý ' Hai sắc hoa ty gôn' của T.T.KH. , và' Em là gái trời bắt xấu' của Lệ.... "
20 tuổi , Lệ Khánh đã có thơ in thành tập, mà lại do một nhà xuất bản danh tiếng lúc bấy giờ, đó là Khai Trí. Từ năm 1964 đến 1966, nhà xuất bản Khai Trí đã in liên tục ' Em là gái trời bắt xấu' tập 1 đến 5 . ( người ta đồn rằng sở dĩ ông Nguyễn Hùng Trương in thơ Lệ Khánh nhiều như thế, vì 2 nhà thơ Sa-Giang-Trần Tuấn Kiệt và Hoàng Trúc Ly, cố vấn văn học nxb Khái Trí cũng
' khoái' thơ Lệ Khánh .)
Tuy nhiên, theo tôi nghĩ, có lẽ chủ nxb Khai Trí cho in thơ Lệ Khánh, thơ của một cô gái xứ Huế, tên Dương Thị Khánh, sinh 1944 - chỉ vì tập thơ có cái tên hấp dẫn người đọc. ' Em là gái trời bắt xấu' và thơ cô dễ đọc, ai đọc cũng có thể xúc động, thương cảm, rốt nước mắt - loại thơ làm ràn rụa nước mắt, như vậy, in ra chắc chắn bán chạy, nxb tha hồ ' hốt bạc'.
" Giận anh những sáng sương lên áo
Tôi tủi thân đi giữa lạc loài
Sương ướt tóc mềm môi trở lạnh
Nghẹn ngào tôi vẫn nhớ thương ai ?
Sương nhé, đừng rơi ướt áo tôi
Đừng rơi, người cũ bỏ đi rồi
Lấy ai phủi giọt sương trên áo
Sương thấm trời ơi lạnh quá thôi !
Tôi sợ sương sa, tôi vẫn đi
Anh ơi lành lạnh gió mai về
Sương rơi ướt áo tôi nhiều quá !
Lạnh lắm hồn tôi lạnh tái tê
Anh giờ chắc hẳn vui duyên mới
Quên hẳn người đang mặc áo sương
Đi giữa trời sương, sương thấm lạnh
Ướt cả hồn tôi ướt vệ đường..."
thơ LỆ KHÁNH
N gười ta đồn, người tình đầu của Lệ Khánh là nhà thơ Nhất Tuấn - nhưng Nhất Tuấn không xác nhận, cũng chẳng phủ nhận, chỉ im lặng; nhưng sự thật không phải như lời đồn đại. Người tình đầu thấp thoáng những khổ đau, ly biệt, dở dang trong thơ Lệ Khánh; chính là Phạm. H. Th., sinh viên sĩ quan khóa 17 Võ bị Đà Lạt, sau khi mãn khóa đã được thuyên chuyển về binh chủng Biệt động quân . Mối tình dang dở gây cho Lệ Khánh khổ đau - vì Th., lập gia đình với người bạn gái của cô, đã khiến cho Lệ Khánh có rất nhiều bài thơ sướt mướt về mối tình này. Một thời gian sau khi chia tay người tình đầu, Lệ Khánh đã có mối tình mới với nhà văn nhà thơ mũ đỏ H.N.L..., tác giả' Đoàn quân mũ đỏ '* . Thời gian này, H.N.L., thường bay đi bay về đường Saigon- Đà Lạt hàng tuần - và khi H.N.L. viết bài thơ
' Kỷ niệm sinh nhật Em' , thì Lệ Khánh lại có ngay bài ' Kỷ niệm sinh nhật Anh' đáp lại. Hai người cặp nhau một thời gian khá dài, nhưng thời gian này H.N.L.... rất bay bướm, có nhiều' bồ nhí' ở Saigon ; một ngày kia, Lệ Khánh từ Đà Lạt bất thần về Saigon, bắt gặp tại trận, nên sau đó chia tay . Rồi người ta lại thấy Lệ Khánh quan hệ tình cảm với thi-nhạc- sĩ Thục Vũ ( trung tá Vũ Văn Sâm ) - một trong những người mặc đồ ka-ki khá nổi tiếng, và cuộc tình này khá bền bỉ , bền bỉ tới khi Thục Vũ ** rời khỏi cõi hồng trần vẫn chưa dứt !
Sau một thời gian dài học tập cải tạo ở đất Bắc, khi được về, H.N.L... lại đi tìm Lệ Khánh, và Lệ Khánh đã tha thứ cho H.N.L. (....) .
Đ iều làm mọi người kinh ngạc là Lệ Khánh xuất bản thơ với tựa đề ' Em là gái trời bắt xấu' - nhưng thật ra tác giả 5 tập' Em là gái trời bắt xấu' lại là một cô gái Huế xinh đẹp, từng làm nhiều chàng trai đất Quảng ngẩn ngơ; chứ chẳng hề xấu chút nào cả - và người tình đầu của Lệ Khánh, theo như Lệ Khánh mô tả, thì là người ở quận Tân Bình ( Saigon ) , nghĩa là một quân nhân thuộc binh chủng Nhảy dù - còn Thục Vũ , lính Bộ binh , và H.N.L., lính nhẩy dù chính hiệu' con nai vàng' !
Đ iều đáng chú ý là đời thơ của Lệ Khánh không dài, chỉ bắt đầu từ 1964, kết thúc trước 1975, sau đó sáng tác thêm gì cũng không còn chất thơ ' Em là gái trời bắt xấu' nữa . Như vậy , chúng ta có thể kết luận, cái tố chất cấu tạo thành thơ Lệ Khánh là cuộc tình ngang trái, cái tố chất cấu tạo nên những vần thơ ' Em là gái trời bắt xấu' là những buồn tủi, nước mắt của tình yêu khác khoải, dằn vặt, đớn đau, bi lụy của những kẻ ' khổ vì yêu' .
Lệ Khánh ( hiện vẫn ) sống ở Đà Lạt, thành phố sương mù, thành phố của tình yêu; nhưng lại khổ vì tình, lụy vì tình; nhưng 'nhờ yêu' mà Lệ Khánh đã có ' những vần thơ để đời, những vần thơ
' bắt được của trời ' - những vần thơ qua mặt luôn cả 2 nhà thơ có dính líu tới Lệ Khánh là H.N.L. và Thục Vũ !.
Có người cho rằng trong văn học VN ( thế kỷ XX) có 2 hiện tượng thơ đáng chú ý; đó là các hiện tượng thơ' Hai sắc hoa Ty -gôn' và hiện tượng ' Em là gái trời bắt xấu' . Tuy nhiên tới nay, giới thưởng ngoạn nghệ thuật vẫn còn mơ hồ về nhân vật T.T.KH. , tác giả' Hai sắc hoa Ty-gôn' - người thì bảo là Nguyễn Bính , người nói T.T.KH. là bút hiệu của một cô gái tên KHÁNH ' cố nhân' của nhà thơ THÂM TÂM; trong khi tác giả' Em là gái trời bắt xấu' là LỆ KHÁNH lại có lý lịch rõ ràng.
Tác phẩm đã xuất bản :
-EM LÀ GÁI RỜI BẮT XẤU ( tập 1 đến tập 5 - Nxb Khai trí xuất bản, Saigon 1964- 66) .
- VÒNG TAY NÀO CHO EM ( Saigon, 1966)
- NÓI VỚI NGƯỜI YÊU ( Saigon, 1967 ).
[]
HỒ NAM .
------
* tác giả : HOÀNG NGỌC LIÊN .
** nhạc sĩ THỤC VŨ ( 1932- 1978) , tên thật Vũ Văn Sâm, sinh 1932 tại Bắc Phần. Tốt nghiệp khóa 4 phụ Trường Võ Bị Đà Lạt năm 1954.
Đã lập gia đình, nhưng khi gặp Lệ Khánh năm 20 tuổi ( 1964) như ' mối tình sét đánh' yêu nồng nàn ,hăng say phổ thơ người tình " Vòng tay nào cho em ' , khiến giới ca nhạc Saigon sũng sờ. Sau đó, Lệ Khánh có một bé trai với Thục Vũ .( Vũ Khánh Thục , 1968 - ) . Vợ chính thức của nhạc sĩ biết, lại không làm to chuyện - và trong thời kỳ Lệ Khánh sinh nở, đến chăm nom, săn sóc cho tới khi mẹ tròn, con vuông. Sau 1975 , trung tá Vũ Văn Sâm tập trung cải tạo dài hạn, qua đời năm 1978 tại Sơn La , để lại 1 vợ chính thức + 5 con, và ' vợ khác tên Lệ Khánh + 1 trai Vũ Khánh Thục ).
( Biên tập chú thích )
trích nguyên tác thơ Lệ Khánh .
LỠ CHUYẾN ĐÒ
Đường ngang qua quận Tân Bình
Mưa rơi ướt áo bóng anh nhạt nhòa
Sáu năm trước kể cũng xa
Sáu năm sau bỗng thiết tha lạ lùng
Anh buồn trời mưa rưng rưng
Em buồn nước mắt ngập ngừng trên mi
Bây giờ lối rẽ em về
Bây giờ đã lỡ ước thề ngày xưa
Ngày xưa tình yêu là thơ
Giờ đây thì phải đợi chờ kiếp sau.
Chúng mình đi trễ chuyến tàu
Tàu rơi ga lạnh, chỗ sầu về xa
Thương anh nước mắt em nhòa
Thôi mai đưng ghé đứng qua bên này
Đường Chi Lăng lạnh lẽo heo may
Chiều Bà Chiểu với bóng gầy em đi *
Muốn anh sang đón em về
Ngập ngừng lại sợ ê chề đắng cay
Lời yêu xứ gió làm bay
Lời thơ ngày cũ vẫn say lòng minh
Chiều nay lên quận Tân Bình
Trời mưa có ướt tóc anh rối buồn
Yêu anh thì thấy tủi hờn
Muốn thôi ... lại sợ... không tròn hẹn xưa
Nếu yêu cũng phải hững hờ
Bởi chưng sợ kiếp vẫn chờ dở dang
Đời em đã lỡ đò ngang
Qua sông gặp bến bẽ bàng buồn chưa !
Lạy Trời xin tạnh cơn mưa
Ô hay mình khóc thành Thơ cho Người
Lang thang chân bước rã rời
Nghe mưa tháng bẩy thương đời Chúc Ngưu
Đương về lối cũ đường xưa
Có người thơ đứng chờ mưa tạnh dừng
Em giờ sợ chuyện ái ân
Sợ qua bến mộng thêm lần dở dang
Sáu năm trước có đò ngang
Sao anh không đón em sang cùng thuyền ?!
Để bây giờ lỡ làng duyên
Em anh phải khóc từng đêm thật buồn !
thơ LỆ KHÁNH .
---
* thời gian này, tác giả về Saigon, làm thư ký ở Tòa Hành chính Gia Định.
( Biên tập chú thích )
( trích 100 khuôn mặt văn nghệ sĩ /
Hồ Nam + Vũ Uyên Giang / Đát sống xb, U.S.A, 2006 - tr. 156 -158 ).
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét