Chủ Nhật, 30 tháng 6, 2013
thi ca - thi nhân & cảm nhận : nguyễn vỹ 8
nguyễn vỹ : nhân chứng một thời đại
bài viết : lê ngọc trác
Qua tác phẩm của những nhà thơ, nhà văn, chúng ta thấy họ là những nhân chứng của thời đại. NhÀ thơ Nguyễn Vỹ là một trong số ấy, của một thờ đại mà ông trải nghiệm.
Nguyễn Vỹ sinh 1910 trong 1 gia đình nhà nho có truyền thống yêu nước ở làng Tân Phong ( Tân Hợi ) , huyện Đức Phổ, tỉnh Quảng Ngãi. Nguyễn Vỹ là một người đa tài, sống bằng nghề văn, nghề báo. Ký nhiều bút danh : Tân Phong, Lệ Chi, cô Diệu Huyền, Tâm Trí ... từ những đầu thập niên 30 thế kỷ XX,.
Nguyễn Vỹ đã xuất hiện trên văn đàn, tham gia viết trên tạp chí Văn học, Tiểu thuyết thứ Năm, Hànội báo, Phụ nữ ... ở Hànội. Và, ông còn là một cây bút chính luận sắc sảo trên các báo thời bấy giờ, như : Le Cygne, L'Ami du Peuple, La Patrie
Annamite ...
Thừa hưởng truyền thống yêu nước của gia đình, dòng họ - Nguyễn Vỹ đã thể hiện tư tưởng chống Pháp, phong kiến, Nhật Bản trong các bài viết của mình. Chính vì vậy, vào 1937, ông bị nhà cầm quyền bắt, giam giữ ở Phú Yên. Năm 1945, được trả tự do, nắm 1946 vào sống ở Saigon, Nguyễn Vỹ đã sang lập, điều ah2nh nhiều tờ báo: Dân ta, Bông lúa, tạp chí Phổ Thông, tuần báo Thiếu nhi, Thằng Bờm ...
Nguyễn Vỹ qua đời ngày 4- 02- 1971 trên chuyến xe lữa Mỹ Tho- Saigon. Ông để al5i cho đời nhiều tác phẩm với nhiều thể tài phong phú, đa dạng- phải nói al2 đồ sộ -
về thơ : Tập thơ đầu / Premières Poésies ( song ngữ việt + pháp, 1934 ), Hoang vu
( Saigon, 1962) ,...
truyện ngắn : Vinh + nhục của Nguyễn văn Nguyễn ( 1936 )...
tiểu thuyết : Đứa con hoang ( 1938 ), Người yêu của hoàng thượng ( 1938 ),
Thi sĩ Kỳ Phong ( 1938 ), Chiếc bóng ( 1941), Dây bí rợ ( Saigon, 1957), Chiếc áo cưới màu hồng ( Saigon, 1957), Hai thiêng liêng ( Saigon, 1957), Mồ hôi nước mắt ( Saigon, 1965 ) ...
chính luận viết bằng tiếng Pháp : Kẻ thù là Nhật Bản ( 1938), Cái họa Nhật Bản
( 1938), Tấn kịch Việt-Pháp ( 1947)...
biên khảo : Những người đàn bà lừng danh trong lịch sử ( Saigon, 1970 ),
Tuấn, chàng trai nước Việt ( Saigon, 1970), Văn thi sĩ tiền chiến ( Saigon, 1970 ) ...
Nguyễn Vỹ, nhà thơ, nhà văn, nhà báo lão thành trong làng báo miền Nam, ông được người đời thừa nhận là một nhà báo dám nói lên sự thật.
Về văn, Nguyễn Vỹ chuyên viết tiểu thuyết xã hội, Vũ Ngọc Phan nhận định về tiểu thuyết Nguyễn Vỹ :
"... ông là một người giàu tình cảm, nhìn cuộc đời bằng con mắt bi quan, trái tim ông rung động khá nhiều ..."
Cùng với tiểu thuyết và các thể tài khác - Nguyễn Vỹ trước sau vẫn là một nhà thơ -
Ông thật sự nổi tiếng về thơ ngay từ năm 1941, cả Hoài Thanh +Hoài Chân , Vũ ngọc Phan đểu đồng thanh thừa nhận " Nguyễn Vỹ là người có tài về thơ ".
Nhiều thế hệ yêu thích bài thơ Sương rơi và Gởi trương Tửu của Nguyễn Vỹ - và Hoài thanh + Hòai Chân cho rằng 2 bài thơ này thật sự là 1 kiệt tác của Nguyễn Vỹ. Hai bài thơ trên, Nguyễn Vỹ viết với phong cách khác nhau , tạo ra một nhạc điệu riêng trong Sương rơi. Cỏn bài thơ Gởi Trương Tửu lại theo thể thất ngôn trường thiên, Nguyễn Vỹ viết trong cơn say với tâm trạng bi phẫn, u uất :
... Thời thế bây giờ vẫn thấy khó
Nhà văn An Nam khổ như chó
Mỗi lần cầm bút nói văn chương
Nhìn đàn chó đói gặm trơ xương ...
Lời thơ thống thiết, nói lên nỗi khổ của văn thi sĩ và những người làm báo trong bối cảnh đất nước bị thực dân Pháp cai trị .
Trên con đường thi ca, Nguyễn Vỹ đã từng viết :
Ta hãy truyền một thi hứng mới
cho thế kỷ hai mươi
Ta hãy ký thác trong vần thơ
những tình sâu ý hiếm ...
Hai câu thơ trên như một tuyên ngôn về thơ của Nguyễn Vỹ . Và, ông đã có những sáng tạo mới lạ, đầy táo bạo trong thi ca. Nguyễn Vỹ là người đề xướng trường phái thơ ' Bạch Nga ' trên tạp chí Tiểu thuyết thứ Năm ở Hànội trong thập niên 30, thế kỷ XX . Nguyễn Vỹ đã viết những câu thơ 2 chữ và 12 chữ. ( có người gọi là thơ 12 chân ).
Sau này, trên tạp chí Phổ thông xuất bản ở Saigon , Nguyễn Vỹ tiếp tục đề xướng trường phái thơ Bạch Nga và thể THƠ HÌNH ĐỐI XỨNG. Bài thơ mang dạng hình học, các hình ảnh ngộ nghĩnh, đầy mới lạ ( THƠ HÌNH ĐỐI XỨNG lấy câu giữa bài thơ làm trục đối xứng của những câu thơ theo thứ tự đầu và cuối toàn bài. Những bài thơ - nhìn toàn bài - sau khi viết, hoặc in trên giấy, giống như bức họa, hoặc, có hình lục lăng, tứ giác, hình thoi ... ).
Trường phái mới lạ này đã thoát ly qui tắc thể thơ cổ truyền. Sau Nguyễn Vỹ, chúng ta còn bắt gặp nhiều bài thơ lạ như thế : Phan Phụng Văn, Ngô hữu Đoàn v.v. ...
Trước khi bị tai nạn giao thông qua đời , đâu đó khoảng 1 năm - Nguyễn Vỹ viết bài thơ Quảng Ngãi, quê hương tôi - lời tha thiết, ý thơ hùng hồn. Nguyễn Vỹ đã khắc họa được nét đặc trưng tiêu biểu về đất và người quê hương ông, núi Ấn, sông Trà:
... Quảng Ngãi - quê hương tôi
Nhiệm màu guồng xe nước
Tha thướt chập chùng
Lên men đồng lúa mướt
Lả lướt mênh mông
Quảng Ngãi - quê hương tôi
Thương thương làn mây trôi
Mơn cảnh đồi Thiên Ấn
Vương vương sầu tơ nắng
Nét bút vùng phương khôi
Quảng Ngãi - quê hương tôi
Dòng sông rạo rực
Lưng Rồng uốn khúc
Rực rỡ ánh dương ngời
Trùng trùng gấm vóc
Huyết lệ sử dân Hời
Từ Chiêm Thành khai quốc
Dâng về ngôi Đại Việt
Trọn ân tình Chúa, Tôi
Quảng Ngãi - quê hương tôi
Dân tình bất ly
Dân trí bất nhược
Dân đức bất suy
Dân tâm bất khuất
Khi thiêng nung đúc
Văn chương kiệt phách hào hoa
Bất chấp cường quyền , uy vũ ...
Cùng với sự nghiệp thơ, có 1 tác phẩm của Nguyễn Vỹ được nhiều người yêu thích, đánh giá cao - đó là tác phẩm Tuấn, chàng trai nước Việt - tác phẩm này trước khi in thành sách ( 2 tập ) được đăng tải từng kỳ trên tạp chí Phổ thông, thu hút được đông đảo người đọc. Hình minh họa trong tác phẩm: một thanh niên khôi ngô, tuấn tú mặc chiếc áo dài cổ truyền , đầu đội mũ cối rộng vành đã trở thành thân thuộc với người đọc thời ấy. Theo Nguyễn Vỹ, tác phẩm Tuấn, chàng trai nước Việt không phài là tiểu thuyết, cũng không phải tự truyện - [ mà ] Nguyễn Vỹ viết về con người, những sự kiện chân thật, với tư cách nhân chứng khách quan của 1 thời đại. Chính vì vậy, ông gọi tác phẩm của mình là chứng nhân thời đại, viết về xã hội Việtnam từ những năm đầu thế kỷ XX đến 1945 : chân dung cuộc sống của 1 thế hệ cùng thời với tác giả.
Nguyễn Vỹ đã ghi chép một cách đầy sáng tạo các sự kiện; phải nói là ngồn ngồn sự kiện, đấy hấp dẫn, phong phú, chân thật trong Tuấn, chàng trai nước Việt. Tác giả trở hành người kể chuyện tài hoa, hấp dẫn: từ chuyện ăn mặc, thời trang, tóc tai, học hành, thi cử, chuyện làng xã hội chính trị ... Từ đời sống sinh hoạt mỗi vùng đất của 1 đất nước chuyên sống bằng nông nghiệp lạc hậu, nay tiếp xúc với phương tiện hiện đại, cơ giới, máy móc tự động phương tây - đến tình cảm, suy nghĩ một thế hệ đối với đất nước, dân tộc.
Đọc tác phẩm này của Nguyễn Vỹ, chúng ta thấy rõ hoàn cảnh , cuộc sống đất nước việt, từ thời kỳ phong kiến, thuộc địa đến thời kỳ bùng nổ dân chủ, giành độc lập. Chúng ta hiểu rõ tình hình kinh tế, văn hóa, xã hội; cũng như, những tập quán xã hội nước ta trong thời kỳ đầu thế kỷ XX.
Tác phẩm Tuấn, chàng trai nước Việt đã trở thành nguồn tư liệu quý giá giúp rất nhiều cho những nhà nghiên cứu, biên soạn, trích dẫn phong tục tập quán, sinh hoạt , đới sống, kể cả những chuyển biến lịch sử đất nước , từ thời kỳ đầu của thế kỷ XX.
Với tác phẩm Tuấn, chàng trai nước Việt - thi sĩ Nguyễn Vỹ quả là nhân chứng [ có một, không hai ] của một thời đại [ nhiễu nhương ]. []
( kỳ sau : Quách Tấn : người giữ đền tài hoa )
lê ngọc trác
tài liệu tham khảo :
- Nhà văn hiện đại / Vũ ngọc Phan ( Nguyễn đức Phiên xb, Hànội 1942 ).
- Thi nhân Việtnam / Hoài Thanh + Hoài Chân ( Hànội, 1942)
- Nguyễn Vỹ : nhân tích của 1 vùng đất và 1 thời đại / Đỗ lai Thúy
( tạp chí Văn học Nghệ thuật số 7 / 2007).
- tạp chí Phổ thông ( số 233 / 1970 ).
( nguồn : NXB VĂN HỌC + Cty văn hóa ĐẤT VIỆT - Hànội , 2013 - tr 53 - 60 )
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét