Lời neo trong đêm - thơ Tạ minh Châu
Nxb Văn học, Hànội 2001.
Lời dẫn.
đọc thơ Tạ minh Châu xuất bản 2001, sau - trước đó, đọc tập thơ dịch thơ Wislawa Symborska ( Nobel văn chương ) khi tác giả đang ở Warsawa . Tạ minh Châu sáng tác ít , 2 thi tập so với 5 tựa sách dịch thuật.
Lời neo trong đêm gồm 2 phần . Phần 1 : những bài thơ sáng tác ở quê hương . Phần 2 : thơ sáng tác ở Warsawa, nơi tác giả từng du học và những năm làm đại sứ.
sinh tại Việt Trì- Phú Thọ, nơi có nhiều cây cọ - trong thơ tác giả nhắc đôi lần cây cọ - đồi cọ giữ đất ít lở, lá già lợp nhà, thân cây làm cột , làm cầu bắc qua sông, suối nhỏ, lá non đan quạt, làm nón, quả hấp, luộc, ăn rất ngon.
thơ Tạ minh Châu nhiều hình ảnh đẹp, lời sắc, nhọn , hơi thơ lạnh lùng , rất chan hòa tình yêu gia đình, quê hương nhiều hơn đôi lứa.
thơ có bản sắc rất riêng.
chân dung ảnh ( bìa 4 ) + tiểu sử : ' sinh tại Việt Trì - Phú thọ - tốt nghiệp khoa văn đại học Tổng hợp Warsawa . Hiện là đại sứ Việtnam tại Ba Lan ' ( 2001) .
ĐƯỜNG BÁ BỔN
Saigon Sept, 24, 2013.
1. TRUNG DU
Quê tôi
Không biết tự thuở nào
Sau cơn đau khan nứt lòng của đất
Mọc lên những ngọn đồi trục lốc thời gian
Một triệu năm ngửa mặt nhìn trời
Chẳng biết mình hoang lối
Chẳng biết mình côi cút đồi ơi !
Có một thời xa xôi
Khi đôi trai gái lên đồi
Sỏi dần nhẵn và bàn chân cũng nhẵn
Khi đứa trẻ đầu tiên lẫm chẫm
Là lúc mặt đời nứt tung
Trở mình
Sấp lưng
Cõng một vòm lá xanh
Một hồng bếp lửa.
Nhà quê tôi
Tường rỗ hoa đá ong
Mái nghiêng màu lá cọ
Đi trên đồi em ơi đừng sợ
Mưa ướt đẫm là mưa trong ca dao.
Có loại cây nào
Thương như đồi cọ
Rễ cây vào sương gió
Che cho đồi những nón quai thao
Quạt cho đồi dạt dào ngọn gió
Có ai nhớ đồi bằng hoa sim nở
Có ai níu đồi như hoa cỏ may.
Giữa những ngọn đồi nơi đây
Mỏng manh dộc ruộng
Lầy, chua
Quanh năm không thể cày bừa
Muốn cấy phải dùng đến cuốc
Mỗi dé lúa bàn tay không lượm được
Một chiếc dằm nhức buốt làn da.
Quê tôi, nếu ghé về qua
Từ trên ngọn nhãn sau nhà
Sẽ thấy đền Hùng trong bảy tầm tay.
( TRANG 9- 10)
2.- VIẾT CHO NGÀY SINH NHẬT CỦA MÌNH
13 tháng 12
Có thể là ngày
ai cũng muốn qua nhanh
Là tháng
ai cũng muốn qua nhanh
Là mùa đông
ai cũng muốn qua nhanh...
Đó là tôi
Một dòng sông chảy đến cạn mình
Cây bàng trụi trơ cho sân trường sẫm đỏ
Một khoảng trống hoa tàn nghìn ngọn gió
Chiếc sáo diều lặng chào bóng đêm.
Đó là hoàng hôn của một ngày bỏ quên
Một dánh mạ cắm mình trong nước giá
Bụi tre ngà bám chân đồi óng ả
Nửa vầng trăng ôm ấp cả sân thềm
Đó là hương ủ nhụy vào tim
Là hoa lá ủ màu trong rễ.
Một tháng
một năm
một mùa
không thể
Song một ngày
dễ chìm trong lãng quên ..
. ( TRANG 11- 12)
3. NHỚ BÀ
Bữa nay cháu lại về nhà
Chia đêm thành những tiếng gà cầm canh
Vớt đêm từng giọt long lanh
Đội lên tàu chuối lá chanh quanh nhà
Cau vườn mới trổ buồng hoa
Chiếc mo rớt để phần bà, bà ơi
Nhớ bao đêm đến rã rời
Tay bà quạt hết mồ hôi sang mình
Trong mơ cháu vẫn đinh ninh
Suốt đêm gió thổi qua đình làng ta .
Tuổi thơ cháu đã đi qua
Những mo cơm độn của bà chắt chiu
Những hôm đứt bữa gạo chiều
Ngóng bà về chợ đìu hiu nỗi lòng
Một đời lo nợ, ăn đong
Tấm lưng sao chẳng sớm còng bà ơi .
Đã hơn ba chục năm rồi
Vắng bà cháu vẫn về nơi có bà
Ấm trong bếp lửa chái nhà
Mát trong vại nước thơm hoa dành dành.
Một lần đêm lại sang canh
Nhớ bà mắt thức đọng vành bà ơi !
(TRANG 15- 16 )
4. LỜI NEO TRONG ĐÊM
Ngủ đi em
Dẫu một ngày chưa lịm hẳn trong đêm
Nơi cuối phố có ai còn xách nước
Trăng hạ tuần tháng ba không ngủ được
Vơi như cong gạo quê nhà.
Ngủ đi em
Dẫu bác xích lô mệt nhoài qua trước cửa nhà ta
Áo vắt xễ vai, đêm nảy mình lọc xọc
Chiếc quạt trần hôm qua vừa sửa được
Lào phào gom gió trong đêm.
Ngủ đi em
Dẫu có phải tạm quên
Tiền học cho con ngày mai chưa đủ
Cái vòng vo của một lần qua chợ
Nỗi ưu tư vương phút tan tầm.
Ngủ đi em
Dẫu triệu sao đêm chẳng thể canh chừng
Những thiên thạch lãng du đầy vũ trụ
Đã qua lâu rồi phút hoa quỳnh nở
Nhớ Ba lan buổi nào có loài hoa ' một đêm'.
Ngủ đi em
Giấc ngủ bình yên
Dẫu cuộc sống có bao điều ước lệ
Hạnh phúc
khổ đau
chân trời
góc bể
Chỉ rất thật là em và làn hơi thở nhẹ
Cho thơ anh buông neo mỗi lúc đêm về ...*
( TRANG 23- 24 )
----
* những bài 1, 2, 3, 4 thuộc Phần I
5.- ĐA-NUÝP THU
Mưa thảng thốt gõ hoài trên kính cửa
Cần gi ta, mưa ơi?
Đêm thao thức những ai còn mất ngủ
Gió tha phương trằn trọc suốt chân trời.
Thu đã chớm qua vào sắc lá
Áo hàng cây vương cả buồn vui
Em lặng đứng như dòng sông yên ả
Cuốn trôi tôi - một mình mây trời...
Tôi - chiếc lá vàng rơi trên dòng sông
Đa-nuýp
Bồng bềnh theo nhịp sóng xô
Mỗi nốt nhạc một nẻo tình da diết
Loang trên sàn nhảy vô hình .
Rồi một ngày kia trên bờ biển cả
Em sững sờ khi lấp lóa Thu rơi
Một góc biển vàng tươi màu chiếc lá
Đã phiêu du từ ánh mắt không lời.
PREAHA-BUDAPEST-BUCAREST-XOPHIA
DỌC DÒNG ĐA-NUÝP.
(TRANG 70)
6.- ĐÊM DI-GAN
Lời kể: Có lần Thượng đế giang trần. Sau khi ban phát mọi thứ cho bàn dân thiên hạ, Người quay gót định về Trời. Thấy đám người Di-gan cứ bám theo, người dừng lại, hỏi:
- sao các người cứ lẽo đẽo theo ta ?
- dạ, bởi chúng con chưa nhận được một chút bổng lộc nào ạ.
- vậy là các người chưa biết đó thôi. ta đã ban cho các người: thiên nhiên và tiếng hát.
Đêm bập bùng theo ánh lửa
Trên búp tay người Di-gan
Đêm xoáy tròn theo điệu nhảy
Gót chân trải khắp trần gian.
Tiếng vó ngựa tan sâu thẳm
Thảo nguyên bụi, cỏ mờ xa
Cỗ xe trôi vào nốt lặng
Hoàng hôn một khúc du ca.
Nhẹ tênh một đời múa hát
Lật tay xem bói cho người
Đêm Di-gan đầy mãnh lực
Chập chờn một thoáng ... ma trơi !
GORZOW WIELOPOLSKI -
ĐÊM LIÊN HOAN TIẾNG HÁT NGƯỜI DI-GAN TOÀN CHÂU ÂU.
(TRANG 64- 65 )
7.- NGÀY CỦA TẤT CẢ CÁC VỊ THÁNH *
Những ngôi mộ xây như những căn nhà
Chạy dọc ngang hệt phố
Cũng biệt thự, lâu đài.. cũng liêu xiêu nghèo khó
Trầm mình qua khói sương.
Hôm nay ở nghĩa trang
Chật người sống
Rực tươi những chậu cúc vàng
Lung linh ngàn ngọn nến
Mỗi ngôi một thắp lên một vui, buồn, hoài niệm
Cả một thời xa xôi.
Một câu cám ơn chưa thoát thành lời
Một chút ăn năn, một điều oán hận
Những độc thoại lặng tan vào bất tận
Vạn linh hồn đa đoan ...
Ở nghĩa trang
Một năm chỉ có một ngày
Chật người sống
Những kẻ suốt đời lỡ chậm ! **
(NGHĨA TRANG POWAZKI VÁC-SA-VA / THU 2000)
--------
* ngày 1 tháng 11 hàng năm - ngày của tất cả các vị Thánh. Vào ngày này, mọi người dân Ba lan đi tảo mộ
( TÁC GIẢ CHÚ THÍCH)
** những bài 5, 6, 7 thuộc Phần 2.
thơ tạ minh châu
( trích LỜI NEO TRONG ĐÊM / thơ TẠ MINH CHÂU -
Nxb Văn học, Hànội 2001- in 3000 cuốn, khổ 13 x 19cm, sách dày 73 trang. In xong, nộp lưu chiếu tháng 9 / 2001. )
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét