đêm hát nhạc có lời - cao mỵ nhân
tạp chí tiếng vang - usa - 2002
đêm hát nhạc có lời ... / cao mỵ nhân
tạp chí tiếng vang - sacto / 2- 2002
- anh ta, thế phong, thoạt, thì phụ xe, kiểu lơ xe, sau ,
người ta khám phá ra ...
- hoài bắc : ... mày làm nhà văn làm đếch gì, đi làm ca sĩ ...
- ( ông giám đốc nhà xuất bản X...), nó tổ chức nhạc có lời cho ...
một mình thái thanh hát thôi nhé ...
.
- thời 1980, bố ai dám mở nhạc vàng, cho dẫu là nhạc hào đi nữa ...
- thế phong , một cây viết xanh rờn tàng trữ hàng trăm kỷ niệm với
phạm hậu [thi sĩ nhất tuấn], hồ nam... một hànội với những
tên , tuổi rực rỡ trên văn đàn...
- nhạc sĩ văn cao : ... anh từng là cán bộ công an trước 1945,
như em... bởi, anh là kẻ luôn luôn thất bại về tình ...
- ... hướng về nhạc sĩ lừng danh Việtnam chẳng hạn:
một Văn Cao vĩ đại, chưa ai có thể thay ngôi...
- bạn văn cứ nghĩ thế phong cao bồi, lang thang, ngoại trừ thời gian
trong bộ Tư lệnh Không quân Tân sơn nhất là nghiêm chỉnh ...
- thì ra, tôi, bị ảnh hưởng từ đám đông ngó về thế phong
như một thách thức viển vông, có biết đâu ...
Sau ngày 30-4-1975, những người vốn sinh sống ở miền Nam, thì, vừa lặng lẽ quan sát cuộc sống mới, vừa âm thầm tỉm kiếm những đường dây để chuẩn bị đi tỉm tự do, ở bất cứ một quốc gia nào trên thế giới, thậm chí, sang Lào hay Campuchia , sát nách Việtnam, cho dầu tình thế Lào hay Campuchia chẳng hơn gì quê hương Vietnam thuở ấy ...
Để điền vào chỗ trống ở miền Nam và nhất là Sài Gòn, hằng loạt lớp dân miền bắc vốn XHCN từ 1954, bằng đủ mọi phương tiện chuyển đổ về phương nam - bởi - ai cũng thấy miền Nam rực rỡ, đất lành chim đậu (... )
Bấy giờ, vào khoảng thập niên 80, tôi vừa từ nông trường trở về thành phố, ông hàng xóm lâu đời của tôi, nhà văn Thế Phong, đang phục vụ trong ngành giao thông công cộng, tức ngành xe buýt.
Anh ta, Thế Phong, thoạt, thì đi xe kiểu [làm] lơ xe - sau, người ta khám phá ra, anh ta có biệt tài chữ nghĩa, nên đã đẩy anh vào bàn giấy, để phụ trách cái việc chuyên môn điều tra về tất cả những tai nạn xe cộ, do xe buýt gây ra, trên tuyến đường dài nhất đô thành : là Sài gòn- Thủ đức.
Một hôm, Thế Phong rủ tôi đi chơi bằng xe buýt Thủ đức đó, nhân thể, xem cách làm việc của một nhà văn, sau 1975.
Tôi bỗng ngạc nhiên, trước tính tháo vát, tự nhiên, đầy khả năng lao động chân tay; nói năng bén nhậy, bất kể... thiên-hạ- sự của anh , mà trước kia, bạn văn, cứ nghĩ Thế Phong cao bồi, lang thang , ngoại trừ thời gian làm việc trong bộ Tư lệnh Không quân Tân sơn nhất là nghiêm chỉnh.
Thấy tôi trầm ngâm, nhà văn Thế Phong hỏi, nhưng, không bao giờ anh ta đợi câu trả lời :
- Suy nghĩ làm gì vậy bạn ? Lát nữa, tới bến, tôi giao ca cho người khác , sẽ chở bạn đi chơi như ngày xưa.
Tôi vốn thuộc loại người luôn luôn để tâm hồn đi vắng, nên ơ-hờ, mà hồn, thì gởi mộng xa xôi.
Xe chạy đến bến xe Thủ đức, Thế Phong ào ào nhảy lên nóc xe, phụ hành khách lấy quang gánh, thùng, giỏ, bao tời , xếp trên nóc xe xuống, anh còn nói giọng thật lớn cho tôi nghe, vì, tôi vẫn chưa chen được ra khỏi xe.
-Mỵ cứ ngồi yên trong xe đi, lát nữa, bà con xuống hết, thì ra, vội gì .
Rác rến trên nóc xe được Thế Phong gạt hết xuống đường, bụi đất mờ mịt, Thế Phong bảo tôi :
- Quay mặt vào trong, nín thở.
Rồi nghe ịch một cái, Thế Phong đã xuất hiện trước cửa xe buýt, anh cười khì khì :
- Xong rồi, mời bạn vô... văn phòng tôi chơi.
Là những gian nhà gỗ làm tạm, hay vốn có, sẵn từ hồi nào, giờ được trưng dụng làm cơ sở xe buý Sài Gòn - Thủ đức. Tôi thấy Thế Phong điềm nhiên ra , vô, giọng nói vẫn như thuở hai chục năm xa xưa :
- Này bồ ( chẳng biết ' bồ' nào trong đó ) chiều nay tôi nghỉ nghe, giờ có việc nhà rồi, cô em từ ngoài vô ( chẳng biết anh định nói tôi từ ngoài Bắc hay ngoài miền Trung vô nữa ) , tôi phải đi kiếm họ hàng đây...
Mấy người nhìn ra ngoài sân trống, thấy tôi đang lớ ngớ, quần đen, áo sơ-mi ngắn tay màu xanh lơ, tóc cắt ngắn, tay cầm nón lá, Thế Phong cũng nhìn ra, biết tôi đang có vẻ nhăn nhăn, thì, anh hất hàm cười toe :
- Vô đây Mỵ, đây là mấy bác làm chung xe.
Các ông ấy có lẽ sắp ăn trưa, nên cùng cười, vẻ chất phác, mời xã giao:
- Cô Hai ăn cơm luôn nha ?
Thế Phong cười tếu :
- Ấy, ấy cô Tư cơ đấy. Sao cô Tư có muốn ăn cơm ở đây không nào ?
Tôi lắc đầu ngay. Như trên tôi đã nói, với Thế Phong, thì từ trong văn chương đến ngoài cuộc đời, chẳng bao giờ anh ta chờ câu trả lời của ai đó, do đó, tôi đã thấy Thế Phong dắt xe đạp, cũng chẳng biết của ai ra, và ra dấu cho tôi gĩ từ trạm liên lạc xe buýt Thủ đức đó, bằng cách là chính anh chào tạm biệt họ :
- Thôi chào các ông, bọn tôi đi đây.
Thế Phong đã ngồi yên trên xe đạp, để chân xuống đất, chờ tôi ngồi lên sau - nhưng, dù đã mấy năm trong trại tập trung cải tạo, nay, lại đang lao động ở nông trường Rạch Bắp - và, đã qua hai thập niên quen biết Thế Phong, tôi, vẫn đủng đỉnh đi bộ ra khỏi vòng ráo trạm liên lạc xe buýt, để rồi, đứng lại bên đường chờ Thế Phong rà xe đạp tới.
Tất nhiên, Thế Phong chẳng những biết tính tôi, anh còn quá rõ tính của hàng chục phụ nữ khác, là, ai lại ngồi chễm chệ trước mặt mọi người đang dòm ngó, dị chết !
Người hàng xóm lâu đời củ tôi vẫn cưới toe toét, như thuở xưa, dù có đói 3 ngáy liên tiếp, anh vẫn cười- huống hồ, bây giờ, 1980, nhà văn Thế Phong chế độ cũ, đang thực sự làm chủ cuộc đời anh !
-Thôi nào, lên xe đi ăn ở chợ Thủ đức.
Sau trưa, Thế Phong đạp xe quanh đường đồi Thủ đức, những dốc cao và những lối đi có nhiều cây lớn, hoa lá quen xưa, tôi cảm thấy thanh nhàn lắm, bèn hát nho nhỏ bài Quê nghèo của Phạm Duy.
Làng tôi không xa kinh thành sáng chói
Có những cánh đồng cát dài
Có lũy tre già tả tơi ...
QUÊ NGHÈO / PHẠM DUY
Thế Phong nói trỏng, chẳng cần tôi hay ai nghe :
- Học làm ca sĩ à ? ( tôi cũng nói bâng quơ !)
- Hồi mới di cư vào Nam, Hoài Bắc bảo tôi ( Thế Phong):
' Mày làm nhà văn làm đếch gì, đi làm ca sĩ nổi tiếng hơn..'.
À này, Cao Mỵ Nhân, có biết hôm mồng một Tết vừa qua, ông Văn Cao ở Hànội vô đây, thắng kia
( giám đốc nhà xuất bản X...) , nó tổ chức hát nhạc có lời cho ông ấy nghe đấy, biết ai hát không, một mình Thái Thanh thôi nhé , anh của Thái Thanh ( tức ca sĩ Hoài Bắc ) thằng chả cũng có mặt buổi hát đêm đó, nhưng, không ra mặt là nhạc sĩ Phạm đình Chương đâu . Hoài Bắc bắt thằng kia giấu biệt hiệu luôn, đêm đó ở phòng khách thứ 2 trên lầu 3 nhà thằng kia ...cũng có tôi ( Thế Phong ) , là vì, thằng đó hẹn Hoài Bác và tôi lại quán Lê Lai [khách sạn 5 sao New World bây giờ] lúc buổi trưa, rồi, hắn úp mở mởi Hoài Bắc và tôi đến dự Đêm hát nhạc có lời của Văn Cao. Bởi, Cao Mỵ Nhân biết đó, thời 1980, bố ai dám mở nhạc vàng, cho dẫu là, nhạc hào đi nữa, ( ý nói: văn hào, thi hào.. .thì có nhạc hào ) Văn Cao, tác giả Tiến quân ca.
Thật là không tiền khoáng hậu , Cao Mỵ Nhân ạ. Tôi nghĩ, sẽ chẳng có lần thứ 2 như vậy nữa đâu, nhạc Văn Cao do Thái Thanh , ca sĩ thượng thặng hát, trong một khung cảnh hết sức hạn chế, kín như... bưng vậy .
Thú thức, hồi đó,, 1980, tôi không chú ý về chuyện trên, lý do, tôi đâu đã được yên tâm, thảnh thơi, khi mới rời trại cải tạo về, còn phải đi lao động nông trường, thì ... văn nghệ, văn gừng chỉ tối ư là rắc rối .
Hai mươi năm sau nữa, tức cuối thế kỷ trước, vào tháng 8- 1999, Thế Phong cho in và nộp lưu chiếu tập bút ký mỏng : Hànội 40 năm xa, do nhà xuất bản Thanh niên phổ biến, khổ sách 13x 19 cm.
Bìa trước do họa sĩ Đằng Giao ( phu quân Chu Vị Thủy , tức, con rể nhà văn quá cố Chu Tử ) vẽ hình một thiếu nữ che dù hoa, ngồi dưới nắng vàng dịu, đợi người .
Bìa sau là bức tranh Tháp Rùa Hànội bên cành liễu rủ, có đám mây vàng, bay thật thấp, hay là một sắc hoa vàng, ,rất Hanoi xa xưa, của [nữ] họa sĩ [Nguyễn] thị Tâm.
Với 104 trang, một Hànội đã bốn mươi năm xa, Thế Phong viết, nhân chuyến trở về Hànội dự hội nghị Les Temps des Livres, ( Ngày Hội Sách ) diễn ra từ 2-10-1995 tại Hànội do Trung tâm văn hóa Pháp tổ chức.
Đọc Hànội 40 năm xa / Thế Phong, bạn đọc sẽ thấy đầy đủ những Hànội trước 1954 đến 1955, từ phố xá, chợ búa, chùa chiền, nhà thờ. và đặc biệt hơn một chút, qua những hồi [ức] về Hànội của hàng chục tác giả trong và ngoài nước ít năm gần đây - là một cây viết xanh rờm tàng trữ hàng trăm thứ kỷ niệm liên kết với những thân hữu, văn hữu một thời Hànội của anh , như, Phạm Hậu [thi sĩ Nhất Tuấn], Hồ Nam ..., đồng thời với một Hànội, với những tên tuổi rực rỡ trên văn đàn nghệ thuật, như đã và đang còn tồn tại trong lòng người dân Hànội , vẫn còn sống Thăng Long hoài cổ - hay là - tản mác đi đâu đó, hướng về nhạc sĩ tài danh Việtnam chẳng hạn : một Văn Cao vĩnh cửu, một Văn Cao chưa có ai thay thế ngôi vị của ông.
Xuyên suốt những kỷ niệm của Thế Phong, với các bạn văn, bạn viết ... xuất xứ từ Hànội xưa và nay của Thế Phong, tôi... tâm đắc nhất là câu chuyện quanh số nhà 108 phố Yết kiêu, nơi, nhạc sĩ Văn Cao qua đời .
Thế Phong kể rằng :
'... năm 1980 ,anh nhớ rõ là ngày mồng 1 Tết ở Sài Gòn, Thế Phong ghé chúc tết người bạn thân, tên Nguyễn bá Châu, chủ nhà xuất bản Á châu. Ông Châu rủ Thế Phong ra quán Lê Lai ( nay: khách sạn 5 sao New World ), để đợi người bạn khác, nhạc sĩ Phạm đình Chương, tức ca sĩ Hoài Bắc. Nghe vậy, Thế Phong rất có lòng mong đợi ... vì quá lâu, anh chưa gặp lại nhạc sĩ Phạm đình Chương. Thế Phong chợt nhớ, có một lần, hồi 1955, nhạc sĩ Phạm đình Chương nói với anh:
' Chú viết văn làm quái gì, chắc gì mày đã nổi tiếng và làm gì có tiền để in tác phẩm'. Ông Châu và Thế Phong uống đến chai bia thứ 3 , thì, nhạc sĩ Phạm đình Chương tới. gặp Thế Phong, Phạm đình Chương xiết tay anh thật chặt: ' mày còn làm thơ không ? Mày có làm thơ hay, tao cũng đếch phổ nhạc được'? - ' Sao lại vậy?' - ' Báo phê bình thơ mày đếch có điệu, vần, thơ tự do hũ nút, làm đếch gì ông phổ nhạc cho được !'.
Nhạc sĩ Phạm đình Chương vẫn hút thuốc lá ' Bastos de luxe ' , ông tiếp:' Bây giờ tao chỉ có dạy nhạc kiếm cơm cho qua ngày'.
Sau đó, 3 ông : chủ nhà xuất bản Á châu, nhạc sĩ Phạm đình Chương và nhà văn Thế Phong đấu láo tới lúc chia tay, ông Nguyễn bá Châu cứ úp mở mời nhạc sĩ Phạm đình Chương và nhà văn Thế Phong tới nhà ông dự buổi hát nhạc có lời của Văn Cao , vào đêm mồng 1 Tết đó. ( 1980).
Trong khi Thế Phong tủm tỉm cười, vì, ông Châu bằng giọng chậm rãi, nói gần, nói xa; cố ý dò xem phản ứng của Phạm đình Chương và Thế Phong thế nào, thì, nhạc sĩ Phạm đình Chương vào đề huỵch toẹt : ' Thì nói mẹ nó ra, còn úp mở làm đếch gì ?'
Ông Châu đành cho biết , tối đó, tại phòng khách thứ 2 trên lầu 3 của ngôi nhà ông Châu [92 Lê Lai, quận 1] sẽ tổ chức hát nhạc có lời của Văn Cao và Nghiêm Phú Phi, sẽ chỉ mời một ca sĩ tài danh là Thái Thanh.
Tất nhiên, còn có ít người khách khác - nhưng - có một người khách không mới mà cứ đến - là chàng thanh niên khoảng ngoài 20 tuổi, mặc dân sự, nhưng, quyền thế nấp sau áo quần, dáng điệu, lời nói. Nhạc sĩ Phạm đình Chương nói với ông Châu: ' ...hai thằng ( Phạm đình Chương & Thế Phong) cũng tham dự- nhưng, không được giới thiệu bút hiệu. Tên tao là Trung, và thằng này, tên thật là cái đếch gì nhỉ ?'.
Phạm đình Chương còn nhấn mạnh :'... phải dặn Nghiêm Phú Phi, còn em gái tao, khỏi; nó biết rồi ! ( tức Thái Thanh ).
Nhạc sĩ Văn Cao uống rượu, vuốt chòm râu, yêu cầu hát bài gì, ca sĩ hát bài đó. ' Buồn tàn thu' -
'Suối mơ' - ' Thiên Thai'- ' Đàn chim Việt'- Trường ca Sông Lô '- ' Không quân Việtnam' ... tới
' Trương Chi '...
Anh bạn trẻ nêu tên trên kia, ngồi nghe, nhấp nha, nhấp nhổm; anh ta thấy phạm quy quá rồi, toàn hát nhạc vàng, nên khó chịu ra mặt.
Nhạc sĩ Văn Cao biết ý, bèn, cầm ly rượu tới mời cậu thanh niên tuổi trẻ. Nhạc sĩ Văn Cao choàng tay qua vai người bạn trẻ, chậm rãi nói : ' Anh từng là cán bộ công an trước 1945, như em bây giờ, còn nguy hiểm khổ cực hơn tí chút, công an biệt động bắn súng hãm thanh trước 45. thế, em có thích nhạc vừa hát không ? bài' Suối mơ' chẳng hạn, bởi anh ( Văn Cao) luôn luôn là kẻ thất bại về tình yêu, bởi, anh không giỏi tán chuyện với đàn bà, nên, anh dốc tâm ... bù vào sự thiếu thốn ấy, vào lời và nhạc của anh sáng tác. Em ạ, có thể, em không nghe' Thiên Thai',' Suối mơ' ... bao giờ - hoặc - em chỉ thích tiếng nhạc ồn ào, gầm thét 'Trường ca Sông Lô ', như nước đổ ầm vang tiếng súng, hoặc 'Tiến quân ca ' - bài quốc ca mà anh lá tác giả. Như vậy, em thấy đủ bảo đảm về chính
trị cho buồi hòa tấu nhạc đêm nay chưa ?'
Người trẻ tuổi vẫn chưa tin tưởng - hình như - anh ta chỉ biết bài quốc ca, khi nào được hát lên, và hình như, tác giả cảm thấy được điều này; Văn Cao lại thủ thỉ : '... bản nhạc của anh, riêng bản
' Tiến quân ca' , thì, từ anh dân đen đến ông to có chức, có quyền cao nhất, nghe nhạc tấu lên, đều phải đứng phắt dậy- kể cả, nhưng người không thích nhạc của anh.,..'
Và, Văn Cao đã hát câu đầu ' Đoàn quân Việtnam đi ...' - người trẻ tuổi mới hạ bộ mặt đăm chiêu xuống, rồi, lấy cớ bận việc, đi một lèo ra cửa ...'
( TRÍCH ' HÀNỘI 40 NĂM XA CỦA THẾ PHONG ' ).
Thế Phong ghi ngày nhạc sĩ Văn Cao ra đời vào năm 1923, không nhớ ngày, tháng - nhưng, có điều, ông hàng xóm lâu đời của tôi, lại nhớ rất rõ ngày tháng, nhạc sĩ Văn Cao qua đời :
10 tháng 7 năm 1995
bởi vì, ngày sinh của Thế Phong là ngày 10-7 đó.
Đọc 2 trang 68 và 69, nơi Hànội 40 năm xa / Thế Phong, tôi, bỗng xót xa, nhớ lại cách đây đã 20 năm- khi nghe nhà văn Thế Phong chêm vào câu chuyện về đêm hát nhạc có lời Văn Cao- thay vì - tôi phải hỏi thăm anh về buổi cảnh lịch sử đó thế nào, thì, tôi lại dửng dưng, lo chiu chắt chuyện vui chơi ngắn ngủi, vì, những ngày kế tiếp, còn phải đi nông trường, trồng cây xuất khẩu ở Bến Cát- Đồng Xoài.
Thì ra, tôi cũng bị ảnh hưởng cách nhìn từ đam đông ngó về Thế Phong- như một thách thức viển vông, có biết đâu, những điều anh nói, lại có thể đọc được dễ dàng, rõ ràng nơi sách, truyện của anh.
Hẳn không phải là tưởng tượng, với Thế Phong, những dữ kiện để viết đó; chính là kinh nghiệm, là sinh hoạt trong quá trình cuộc sống của nhà văn đấy thôi.
[]
cao mỵ nhân
( trích tạp chí Tiếng Vang / chủ nhiệm: Trần văn Ngà - Sacto, Cali- USA , tháng 2 năm 2002)
vài hàng tiểu sử :
cao mỵ nhân
sinh : 25 tháng 3 năm 1939 tại Sapa ( Lào cai )
học : trường tiểu học Lệ Hải (Hải phòng ) -
trường Nữ Trưng vương Hànội + Saigon.
10- 1954 : di cư vào Nam.
theo học khóa Nữ cán sự Xã hội Caritas Saigon
binh nghiệp : nữ thiếu tá Quân lực VNCH , phục vụ tại
Quân đoàn I, cho tới 30-4-1975.
định cư : 1992 ở Hoa Kỳ.
1994-95 : tổng thư ký Trung tâm Văn bút Hoa Kỳ,
nhiệm kỳ 1994-95.
tác phẩm :\
Hoa Sao ( thơ, Saigon 1959) - Thơ Mỵ ( thơ, Saigon 1961)-
Chốn bụi hồng ( bút ký, tập 1 , Hoa kỳ 1994) - Thơ Mỵ II
( thơ, Hoa kỳ 1997) - Áo màu xanh ( thơ, Hoa Kỳ 1999) -
Lãng đãng vào thu ( thơ, Hoa kỳ 2001) - Đưa người tình
đi tu ( thơ, Hoa Kỳ 2003 ) v.v...
theo < web. cothom > - usa .
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét