nguyễn khôi : một tâm hồn rộng mở / nguyễn lang quân

                        nguyễn khôi : một tâm hồn rộng mở
                                                 bài : nguyễn lang quân 

     Nguyễn Khôi , quê quán Bắc Ninh,  sinh [ năm 1938 ] ở Yên Bái,  và trưởng thành ở Sơn La .  Hội viên hội Nhà văn Hànội, ủy viên  ban Chấp hành hội Văn học nghệ thuật các dân tộc thiểu số, nguyên phó  Vụ trưởng vụ dân tộc, công tác tại Văn phòng Quốc hội ...

     Tác phẩm đã xuất bản : Trai Đình Bảng ( Nxb Văn học, Hànội 1955 ) Bắc Ninh Thi thoại
( Nxb Văn hóa dân tộc, Hànội 1997 ) , Gửi Mường bản xa xăm,  ( Nxb VHDT, Hànội 1998) ... Anh đã có 2 tập thơ chuyển thể từ truyện thơ dân tộc Thái .

    Do công tác , Nguyễn Khôi đi và sống ở nhiều địa phương.  Đến nơi nào , anh cũng có kỷ niệm ghi vào thơ.  [ Chẳng hạn ]  tới Châu  Đốc, anh viết : 

                               Trai Bắc Ninh thắm tình Châu Đốc
                               Một ngày vào nghỉ ở ngã ba sông
                               Đêm cứ như ngồi cây đa Quán Dốc
                               Nghe Cửu Long  giang vỗ sóng sông Hồng 

     Vào  Sài Gòn  anh tìm hiểu về [ thi sĩ ] Bùi Giáng, [ rồi] ghi lại :
        
                              Trần gian kỳ bí cuồng si 
                              Niềm đau ngõ cụt cũng vì thủy chung
                              Thơ như một kẻ điên khùng
                              Cho người cái lớn tận cùng cái đau 

     Xuống Cà Mau, anh nhớ nhà thơ Trần hữu Nghiễm :

                             Nhớ bạn hai mươi năm xa xứ
                             Trong cơn mơ về thăm đất Bà
                             Là chim bồ câu  chao  bay ,  tìm hơi hướng cũ
                             Khói cơm chiều , đâu chiến trường xưa ?

     Ra miền biển Tuy Hòa, ngồi nhìn sóng vỗ, nghe lời ru , như sóng nói với riêng mình :

                            Trưa nay Tuy Hòa không ai ngồi ngắm biển
                            Có hai người ra tắm giữa trời xanh 
                            Gió cứ hát những niềm vui đang tới
                            Biển cứ ru vỗ sóng với  riêng mình 

    Trở về Bắc, anh đến Mường bản cũ :

                            Trưa Mường Ẳng cam vàng và lúa chín
                            Về Sơn La còn ghé viếng bạn xưa
                            Nắng như cả khoảng trời tây đổ xuống
                            Một màu vàng no ấm ngập trời trưa

   Trở về quê hương, về với cội nguồn, nghe tiếng [ người ] mẹ  thở than sâu lắng. ngậm ngùi :

                            Mẹ còn đây thở than với đất
                            ' Ông nó ơi ! hãy đón tôi về
                            Thương con cháu ... chúng đi biền biệt
                            Chỉ mình ông và tôi ở lại quê '

    Thơ Nguyễn Khôi có một mặt phẳng rộng thênh thang.  Anh đi từ bắc vô nam, nơi nào cũng có dấu chân kỷ niệm, có dấu ấn trong thơ.   Người đọc hưng phấn, vì anh đã đưa họ đi tham quan một vòng đất nước, qua cửa ngõ những bài thơ đầy âm sắc. 

     trích nguyên tác thơ .-

                                      1.- CHIỀU XUÂN THỦ  ĐỨC

                            Một chiều Lãng Tử thả đường xuân
                           Ai ngờ lại hội bạn thơ văn 
                            Mai vảng đang độ hưng sắc nắng
                            Oanh yến đua ca  thực ân cần 

                           Đâu phải xa xôi là khách lạ  
                           Đọc thơ tưởng  đã gặp khi nào
                           Ai hay con chữ xiên lòng dạ 
                           Tình đời tương cảm thú thanh cao 

                          Mai sau có nhớ hoa vườn cũ 
                          Say mối duyên thơ chẳng hững hờ 
                          Người ơ phương trời ai nỡ nhớ 
                          Một chiều Thủ Đức nắng như mơ .
                        
                                         Thủ Đức 18. 2. 2000

                                        2.- THI SĨ 

                         Đâu cứ làm thơ là thành thi sĩ 
                         In chục tập thơ chẳng được tập nào
                         Hội viên hội Nhà văn vài thập kỷ 
                         Thơ nghìn bài không để lại một câu 

                         Bất tài nhưng ngộ nhận mới đau 
                         Câu thơ bẻ đôi những mong được nửa
                         Lại định vịn câu thơ mà giãy giụa
                        Thơ mất tăm khi lũ cuốn qua cầu 

                        Thơ đích thực đâu chỉ là in ấn
                         Người ta chép tay
                         Uống cạn từng lời
                        Son phấn có thần
                        Lập thân tối hạ ... 
                        Tố Như ơi  !  

                       Ai những mong là lầu, là núi 
                       Mà trái tim giả dối vô hồn
                       Đâu là nước mắt tắm cuộc đời chạy ngược 
                       Thơ sáng ngời nồng ấm máu mồ hôi.

                               3.-  ' BẾN SÔNG CHỜ '
                                      tặng NGUYỄN THANH NHÃ *

                       Bến sống ấy - tôi qua còn nhớ mãi
                       Nước mênh mông trôi  mãi đám lục bình
                       Sông thì rộng, con tàu đi châm rãi
                      Trông hoàng hôn, mình cũng thấy lênh đênh 

                       Ừ bạn có sang Cali, Niu-Oóc ** 
                       Bến sông quê có lúc nhớ dạt dào 
                       Tóc ai đó hong dưới làng phượng đỏ 
                       Ai ru hời cho lòng dạ nôn nao ?

                      Cứ hồi tưởng cho em và cho má
                      Ở nơi quê vẫn đợi bến sông chờ                  
                      Ai đã hen mà cuộc tình lỡ dở
                      Để cho hồn thi sĩ cất thành thơ  .

                                  thơ  NGUYỄN KHÔI 

------
*     Nguyễn Thanh Nhã, tác giả  thi phẩm ' Bến  sông chờ ' ( Nxb  Trẻ, tp. HCM 1995)  ( BT) 
**    California, New York (BT)  
        [  ... ] chữ  của  BT .




 NGUYỄN LANG QUÂN 

      (  nguồn :   Văn thơ giữa đời thường  / Nguyễn lang Quân -
       Nxb Thanh niên, Chi nhánh tại tp. HCM, 2004  - tr. 527 -  532 - in kèm chân dung ảnh  4 x 6 cm ) .