nhà văn tác phẩm cuộc đời / thế phong - 19

                    nhà văn tác phẩm cuộc đời 
                                                              tự-sự-kể: thế phong

                                                                       8

    Giáng sinh 1962 tôi lên Dalat.  Tập thơ Trước mắt nhìn thi sĩ phản ảnh tâm trạng gần nhất trong ngày tháng qua.  Cảm ơn một vùng cao nguyên đẹp dưới mắt tôi lần đầu.  Cuộc sống tranh rác ỡ Ngã tư Bẩy hiền, nơi chúng tôi ở, sự giành giật từng miếng rác còn thừa của Mỹ kiều đổ.  Chúng đánh nhau, chúng chửi nhau, chúng bán sự trinh tiết để thu hoạch đồng tiền mua cơM,   áo -  thôi thì đủ hết thứ  cần thiết con người cần nhu cấu sống.   Riêng gia đình bác Phạm quang Huyến, từ khi di chuyển tới nơi này , ngoài sự  kiếm sống còn phải đối phó  với  bao kẻ thù xung quanh. Từ   anh binh nhất Không quân thầu rác Mỹ đến nhà hàng xóm muốn chiếm đất đai dựng nhà bán  kiếm lời, trên mảnh đất chúng tôi mới tới .  Nhớ lại, hôm nào, bác Huyến gọi tôi lên uống trà, ấy là khi còn ở  xóm đạo di cư Tân Chí linh - cho biết - có 2 căn nhà ở trên  Bẩy hiền này  rất dễ  chiếm , vừa được ở vừa có nguồn lợi sống.  

      Tôi không còn ở tuổi 20, nay đã có kinh nghiệm cuộc sống rời, những gì tưởng dễ ăn không hẳn ngậm vào miệng đã là ngon !  Và cũng không phải dễ  giành giật như mình tưởng. tượng.  Tôi viết những chi tiết kia trong một truyện ngắn -  Khu  rác ngoại thành  - từ  lúc mới dọn nhà tới mệt nhọc biết bao khó khăn- tôi nói đùa, chẳng khác gì những người Mỹ đầu tiên tới lập quốc ở miền Viễn Tây vậy.  Những nỗi eo sèo, tranh giành, cướp giật, đĩ điếm; thôi thì trăm cảnh bẩn mắt diễn ra, mà không thể bịt mắt, che tai mà coi như không biết.

       Anh lính tàu bay bao thầu rác của Mỹ, nói là rác thôi, nhưng toàn đồ tốt cà,  nào bàn tủ, ghế còn mới, so với  giá thị trường bên ngoài  mua bán đáng giá  nghìn đồng.  Có khi, lính Mỹ thảy ra những miếng cạc-tông lớn, bán ra ngoài được 2, 3 trăm đồng / miếng.  Cứ môi lần, tôi nhìn thấy vỏ rốc-kết chất ngoài  trước nhà cao bao nhiêu, dân  chúng  càng chết nhiều bấy nhiêu !  Những nông dân, thanh niên, phụ nữ, trẻ con, mồi ngon  của những trái rốc-kết.    Mỗi  lần  anh lính Mỹ  lái xe GMC đổ rác, được sự mời mọc giải lao bằng bia, coke + sự săn sóc chu đáo tận tình  từ  vợ anh lính tàu bay.   Anh chồng đem vợ ra  làm  mồi câu lính Mỹ  đổ rác trước sân nhà ,  tôi thấy anh ta  chẳng thấy tha thiết  gì tới vợ   , khi cô nàng cười tình ,  còn anh  lính Mỹ  ôm vai, sờ nhẹ đôi nong lương , thi  cô nàng lại khúc kha khúc khích.  Ban đầu, tôi thắc mắc, sau biết,  người đàn bà được gọi là vợ anh lính tàu bay kia , trước , xuất thân ở xóm  điếm Lăng Cha Cả , thì  chuyện đưa  đàn bà làm mồi câu nhử, hẳn chẳng  còn gì là ngạc nhiên !

     Giai đoạn sau khi anh Huyến cùng anh lính tàu bay  tranh chấp, anh lính tàu bay phải dọn nhà đi,chúng tôi thắng cuộc ở lại   - thi câu chuyện vợ anh lính tàu bay được  kể lại, thêm nhiều chi tiết ly kỳ như huyền thoại.   Anh lính tàu bay hợp đồng  với một  trung sĩ Huê Kỳ:
        "...mày để xe mô tô Harley cho tao vượt gió trên đường  đi làm  thì  mày được quyền  làm chồng nàng vi vút  trên giường  "

     hình ảnh anh  G.I  và anh lính tàu bay việt dưới mắt tôi :

                            .... phía bên kia  dãy nhà chúng tôi ở xa xa hơn
                                 chuyện lạ đồn thổi , thực hơn tờ báo nhược tiểu quốc loan tin 
                                 xe mô-tô Harley 2 xi-lanh lao vút trên đường tới phi trường
                                 chiếc mô tô đàn bà việtnam   mông vằm,  vú to, ngực nở
                                 đàn bà  xe một xy-lanh biết nói  đang lao vút trên giường
                                 hai thứ hàng được trao  đổi  huyền thoại chuyện thần tiên
                                 anh lính tàu bay  nhược tiểu thích sang trọng  tự mang  lon 
                                                                       thích trưng diện
                                                                                    cần mô tôi hơn đàn- bà- vợ.
                                  hiệp ước ký kết   : 2 bên  đều quan tâm  và  cùng  có lợi
                                 giờ  đi làm,  trung sĩ Mỹ được sử dụng mô tô trên giường
                                 ngược lại,  
                                           lính tàu bay Việt Nam 
                                                        cưỡi  xe Harley lao vút trên  đường 
                                lắc đầu lia lịa 
                                                    bạn bè hỏi 
                                                                  mua bao  nhiêu được làm chủ 
                                                                        xe Hạc-lây  đẹp  quá chừng chừng  ! 
                                anh lính tàu bay kể  
                                                tích  chuyện táo quân  2 ông chỉ có một bà tụng truyền
                                 người con gái 18  văm -pia 
                                                     ngực bồng,  eo thon , mông nở
                                                             cười nắc nẻ ,
                                                                         ho rũ rượi
                                                                                    hiểu ra rồi  
                                                                                       thế nào là  ái tình  việt mỹ thực dụng !
                                nước uống, nước mưa, nước mắt, nước trà,  nước sinh lý
                                đều là nước 
                                                lấy nước rửa  nước  
                                                              để nước nguyên hình là nước sạch
                                         THƠ LÀM LỚN DẬY CON NGƯỜI   / THẾ PHONG.

    tập thơ này tôi làm  vào thời gian  trước đảo chính Ngô đình Diệm vào tháng 11 năm 1963.   Những bài thơ  gần như là phản ảnh gần gụi nhất với cảm nghĩ của tôi bấy giờ đối với  bối cảnh xã  hội.   Nào là, lo bị bắt, những người bạn ở gần, hoặc , đa số đều bi chính quyền Diệm bắt nhốt .

      Đại úy Đinh thạch Bích   * , một người bạn đã cho tôi  đánh máy  nhờ cuốn sách Nhà văn hậu chiến 1950- 1956,  kỳ tái bản, cung cấp giấy xáp , mời  uống dintôníc - mà tôi chối từ -  rồi biện bạch không biết uống rượu,  thì ông bạn kia bảo :
         " ... chắc mày nghĩ đến 150 $ có thể mua được 5 ram giấy duplicateur in sách rô-nê-ô chứ gì ? "

      rồi Uyên Thao và Thắng cũng bị câu lưu tại Tổng nha Công an.  lại nghe tin anh Nguyễn đức Quỳnh  cũng bị bắt giữa đường , sau khi đi hớt tóc.  Lại nữa,  tôi ra ngã tư  mua thuốc lá, gặp 1 anh bạn trẻ đang tập tọng làm văn nghệ, làm công an viên đi xe Mô-by-lét xám  dẫn tôi  đi uống cà phê.  Chủ quán cà-phê Thăng Long  :  "... sao nhà văn cao bồi nhất Saigon chưa  bị tóm à ?"   Câu hỏi ông Cẩn  hỏi cách  chơi chơi  -nghe xong -  tôi bấm bụng, chắc lát nữa khi anh ta đưa tôi về, đành phải nói trước là hay nhất " nếu anh muốn  bắt , thì cứ tự nhiên".   Anh công an viên này lắc đầu trả lời,  không phải vậy đâu , đừng lo !

     Lo lăng chất chồng, hay là đi Đà Lạt chơi cũng là một cách lánh mặt.
---
*  được giải Văn chương toàn quốc, qua vở Ái tình Bôn-xê -vích - và  là  thứ trưởng bộ Chiêu hồi,  hiện nay  ở Mỹ.
 ( TP chú thich sau ) 

                                                                                        ***

    Con cho Lili luôn luôn theo sau tôi . Nó là một kỷ niệm giữa tôi và nó, ấy là lần lên Dalat cuối 1962, lẩn đầu tiên tôi  biết  thế nào  là  đất của  Hoàng triều cương thổ.   Tôi nhớ rất rõ, khi từ Cà -phê Tùng trở về, trên đường Hàm Nghi, gần tới Nhà thờ Tin lành Dalat, gặp nó vẫy đuôi , như quen từ lâu.  Tôi đưa bàn tay, nó liếm, tôi bèn  vuốt ve  lưng nó, tấm thảm  tro màu xám .  Nó theo tôi không dứt, đuổi thế nào, nó cũng  vẫn đi theo.  Cởi thắt lưng da, tôi xích cổ nó dắt  về . Biết là chó cái, mộtsinh viên đi cùng can :  chó cái thì nuôi làm gì ?  Tôi không nghĩ thế. Tôi đưa nó về Saigon, thế là anh Huyến chủ trọ không chỉ nuôi mình tôi mà lại thêm  con chó cái  Lili :

    "... Mỗi khi tôi  ra rừng cao su gần nhà, nó theo tôi  như con Lu lu trắng ( chó chủ nhà ). Chúng nó  rất vui , vẫy đuôi lia lịa.  Tôi trèo lên cây cao su, rễ cụt  nằm ngả người để đọc   những trang sách  mới nói về cuộc sống, thế nào là xã hội thực thụ  ở Nam Tư  , tác giả Milovan Djlas - nó cũng  nằm  ở gốc cây như canh gác cho tôi.   Đó là con Lili.  Tôi ve vuốt vá thương hại nó, lần nào đó cách đây  ít ngày nó bị ốm tưởng là chết.  Là vì, tôi gặp nó thường ra đứng ngóng mỗi chiều ở ngã tư , như để đón ăn hoặc làng thang ngong đón đực thì phải.   Tôi gọi nó về,  cầm cái  gậy lớn  đánh nó đâu 4, 5 cái thật đau. Nó kêu ăng ẳng chạy ông tuốt, tưởng nó sẽ không trở về.  May mà chiều tối nó  trở về,  lê chân sau thật thảm, hóa ra nó bị trụy thai-  tưởng lần  này -  phải đào  hố trong rừng cao su chôn nó.  Tôi rất ân hận khi nhìn thân xác  gầy nhọm đi, và  dử mắt nhoèm 2 bên mi, nó yếu quá, vẫn theo tôi,  và không thể trèo lên gốc cây cao su như mọi lần. 
     Tôi không đủ tiền, nên không biết có cách nào đưa nó đi chữa chạy, thôi thì đành phó thác mạng  cho định mệnh an bài.  Nó không chịu ăn cơm và tôi đành phải bóp bụng mua cho nó một hộp sữa đặc pha hàng bữa, lúc đầu  nó chỉ liếm láp sơ sơ.   Nhưng ít  ngày sau nó hồi lực và bây giờ thì khá rồi.  Tôi mừng mãi.  Và từ đấy, nó không dám ra đứng ở ngã tư như xưa nữa.  Tôi nhìn nó , tự nhủ : đới sống khốn nạn này không cho phép tôi đi làm để kiếm  đủ miếng sống cho bản thân và nuôi thêm người bạn đường :  một con chó cái ...*
------
*  Khu rác ngoại thành / The rubbish tip outside the city / The Phong - translated by Đàm xuân Cận .
   nxb Thanh niên Hànội tái bản,  2006.  

     Lili còn  là nguồn cảm hứng cho tôi làm thơ, tôi tặng nó một bài :

                               ... Một con chó  lạ tiễn chân tôi rời núi rừng Đà Lạt
                                   theo chân tôi về thành phố man dại bỏ  lại phía sau 
                                   một con chó cái âu yếm liếm bàn chân tôi phiêu lưu
                                  dường như nó quyến luyến thương tôi quá nhiều đơn độc
                                   nằm dưới chân tôi cả phút giờ quạnh quẽ tâm hồn 
                                  tôi làm thơ mô tả cuộc sống thế kỷ này bon chen
                                  những giáo mác tua tủa xâm độc nhằm phía tôi lao bắn
                                  tôi đặt tên cho nó như  tên nàng ca sĩ đợt sóng mới Lili  
                                  tôi vuốt  thảm lông xám tro như tóc người yêu bỏ cuộc 
                                  tôi leo đường dài đổ dốc có bạn huyền đề  bốn chân
                                  tôi  người chủ trãi có kẻ săn sóc trại vườn
                                  khí giới có tâm hồn định đọt kẻ thù của chủ 
                                  tôi bị bội phản nên vô cùng quí chó 
                                  tôi nhiều tình thương nhân bản nên quí các em bé
                                  tôi đầy khôn ngoan nên không mưu trưởng giả 
                                  tôi có nhiều nhiệt tình nên quí mến tuổi thanh niên
                                  tổ quốc chúng ta hôm nay phủ ngập rừng chông
                                  lòng yêu nước các anh cần sự canh chừng loài chó 
                                  các anh ngửng mặt lên cao và đừng ngã đó ...
                                                 TRƯỚC MẮT NHÌN THI SĨ / THẾ PHONG

    Đôi khi tôi kể chuyện về  Lili cho anh em nghe, có người, lại cho tôi là khinh thị con người.  nhưng làm sao được, khi mà loài vật rất trung thành và  hãy  nhìn  Lili thì biết.  Không giận tôi đã đánh nó, không hẳn là nó dễ quên; vì mỗi lần tôi bắt gặp nó lởn vởn ở gần ngã tư, tôi hét lớn gọi nó, lập tức nó chạy đi ẩn náu, lát sau mới thấy nó về.  Hoặc, nó thấy tôi  gọi  với dáng điệu ít gay gắt, nó cụp đuôi chạy về, nem nép nằm một chỗ, mắt đen láy ngước nhìn lên, khi thấy tôi tới gần.  Nó rất luyến  mến chủ, nghĩa là không bội ơn, man trá, lại biết sợ lẽ phải.  Ý định làm sáng tỏ sự thực loài chó thông minh, trung thành; tôi viết rất say sưa,  lại hợp tình, hợp cảnh, cảm thông nhân bản loài chó trong truyện Con chó liêm sỉ * .  Không sao được, khi mà, loài người, có kẻ như thế này:

----
*  trong tập truyện  Khu rác ngoại thành / The rubbish outside the city / The Phong  - translated by Đàm Xuân Cận - nxb Thanh niên  Hànội tái bản,  2006. 

                        ... bạn bè tôi trưởng giả áo quần tây phương chau chuốt
                           mùi thơm vẻ đẹp, lời ngon ngọt, giọng vô cùng bặt thiệp
                           đã chào bán rẻ tổ quốc chúng ta không bằng  hiệp ước 
                           những dòng chữ viết con kiến nào, mẫu tự nào truyền đạt đến tay
                           là bán đứng khổ đau chúng ta ngọt hơn đường hóa học
                           những kẻ ấy, chúng nó bán tổ quốc và cờ chúng ta cùng một lúc
                           rồi cao chạy xa bay, chúng ta chậm chân  tiến  sau tàu bay 
                           chúng nó đi rồi, ở trên bầu trời, làm sao theo kịp
                           lý luận dễ hiểu,
                                      ngoại nhân không cần mang máy chụp hình
                                                   nhưng  mẫu tự bắt đấu  chuyển vần sang vần trắc ...
                                          THƠ LÀM LỚN DẬY CON NGƯỜI / THẾ PHONG

    Không sao được, nhiều nhà văn thơ trên thế giới, từ đông sang tây, tự cổ chí kim ,  chỉ viết về loài người mà có bao giờ hết bất công trong xã hội đâu ?  Nên, tôi đã chấp nhận nhân sinh quan con người tiến bộ và nhất là  người làm văn nghệ phải nhận định được chiều hướng nào để theo, đỡ  làm khổ bản thân -  bởi -  một khi thấy bất công, xấu xa càng nhiều, mà công việc làm như muối bỏ biển,  ném cát vào sa  mạc :

    " Eugene Evtouchenko  *  đưa ra ý kiến- với ông -  thì chẳng có gì  gọi là quốc gia và cộng sản.  Chỉ có người tốt và xấu, ông ta đứng về phía công dân tốt tranh đấu cho  xã hội hoàn vũ để số người tốt tăng mãi lên.  Song, chúng tôi quan niệm.  Rằng, 30 vạn năm nữa, thì người xấu vẫn chưa thể hết, nói thế, không có nghĩa là chúng ta đành bó tay.  Nhưng chúng ta phải biết thế mà vẫn tranh đấu. Những người xấu sẽ ít hơn độ xấu ở thế hệ sau  và sẽ  được  người tốt kháng đối, tiêu diệt tiếp theo   cái xấu ấy  ..."
----
*  lời  vào dề cho sách  EUGENE EVTOUCHENKO : NHÀ THƠ & CUỘC ĐỜI.   Bản việt ngữ :  Đường bá Bổn,  Đại Nam văn hiến xuất bản  ,  Saigon 1964 .  
    lần tái bản thứ 1  do nhà xuất bản Đồng Nai cấp phép năm  2004  -  bản dịch được thay   tựa :  EVTOUCHENKO : HỒI KÝ VĂN CHƯƠNG VIẾT SỚM  ( in chung  MAIAKOVSKI & MỐI TÌNH CÂM  /   ELSA TRIOLET  / Thế Phong dịch .
( chú thích sau)   

    Không sao được ,  khi loài chó còn biết nghĩa nhân, không phản bội, lọc lừa - mà  nhà văn thơ còn thưa thớt viết về chúng nó.  Và nhất là, khi tôi có  chúng  ở bên,   chúng cấp  cho tôi tư liệu sống cần thiết cho sáng tác.  Chúng nó  rất  đáng được bảng vàng, bia đá, bởi, chúng giúp cho  con người xây dựng xã hội này tốt đẹp.   Một chú  chó trong thế chiến thứ 2 có nghĩa với chủ, như một  chuyện nào  làm tôi cảm động mãi mãi vẫn chưa nguôi.  Một chủ, nuôi con chó ở bên , 2 buổi chủ đi làm, nó theo chủ đến bền xe buýt.  Tan sở, chủ ra bến xe buýt về nhà, đã thấy nó  vẫy đuôi đợi.  Rồi  chiến tranh.  Chủ nó chết vì bom đạn nơi sở làm.  Nó vẫn đợi, hai buồi đón chủ ở chỗ ngày xưa vẫn đợi chủ đi và về.  Và ngày này sang ngày khác, tháng qua năn, nó vẫn đợi ỡ chỗ bến xe buýt, nhưng không có lần nào  gặp chủ.   Mắt nó nhoèm đi, đầy nhừ ,  vì già, vì ăn uống thất thường,  vẫn chờ đợi chủ  và chết  đợi chờ trên bến  xe buýt quen thuộc. .

    Không sao được, khi loài người còn cảnh này : đàn bà vội xé khăn tang khi chồng qua đời trong chiến tranh , thù ghét loài chó trung thành.   Nhà chúng tôi trông ra đường lộ lớn, nối liền Ngả 4 Bẩy hiền tới sân bay Tân sơn nhất, Nhà thương Cộng hòa,  trục nối liền  sang  miền Đông, về  miền Tây.    Và rất nhiều đám tang thanh niên  phủ  quốc kỳ trong cuộc nội chiến, tôi viết:

                       ...Phía hông nhà chúng tôi , gian nhà bầy giướng trận 
                         không còn lối đi vào, ngòng ngoèo như đường hầm
                         những  cô vợ lính đến thuê, không làm gì, ngoài ngủ 
                         chồng họ từ lâu ngoài mặt trận vẫn chưa về
                         tờ nhật báo  loan hàng ngàn thanh niên bỏ thây,
                                                                 phơi thịt ngoài trận địa ...

                        Tiếng khóc xé tan như mảnh lụa đầy âm thanh hỗn loạn 
                        bệnh lý dâm loạn từ đây phát thanh bằng miệng  
                        một ngàn binh sĩ Việtnam hy sinh từng  ngày                      
                                                      trong khi địch tử trận  4 lần hơn ... 
                        mảnh giấy báo nội hóa chóng úa vàng dán đầu giường trừ ma quỉ...

 .                     Đường lộ nhà tôi, ngoài kia, buổi sáng
                                                         có kèn đám má gióng trống 
                       sáng sáng, chiều chiều, chiếc xe nhà  đòn 
                                                        không tang quyến theo sau
                       ai qua đời, buổi sinh thời,
                                                     đời sống ra sao chết buồn lặng lẽ
                       thanh niên,
                                        phải rồi, các bạn chết đi
                                                   , cờ tổ quốc phủ quan tài
                      thiếu phụ 
                                       môi hồng đã vội xé khăn tang
                                                        cưới tình nhân mới
                      đứa con cùng mẹ, khác cha, 
                                         thảm kịch gia đình nào đây,
                                                      trong tương lai 
                      và rất ghét loài chó trung thành, 
                                            của loại đàn bà đa tình...
                                THƠ LÀM LỚN DẬY CON NGƯỜI / THẾ PHONG

     Cứ gì  phải là bây giờ mới có cảnh này, xưa kia, Trang Tử đã từng  thử đàn -bà -vợ trong cảnh quạt mồ, mong cỏ chóng mọc, mọc rồi đi lấy chồng mới .  Và bài thơ  của hình ảnh đời sống   của nồi da nấu thịt đã  3 tuổi lửa, tính từ năm 1965- khi quân đội Mỹ đưa quân vào Đằ  Nẵng cùng với khối  vũ khí đạn dược nhiều như núi, tàu bay , xe tăng, trực thăng,  dạn pháo -  chiến cuộc này càng ngày càng tàn khốc , số phận thanh niên chết đi càng nhiều gấp bội phần.

    Ngày 7 tháng 7 năm 1963, nhà văn  Nhất Linh tự tử,  nghe tin, tôi buồn lặng người.  Nhưng, tôi rất mừng cho đàn anh văn nghệ đã biết chết rất đúng lúc.  Sau này, con trai  đàn anh, bạn Nguyễn tường Thiết
 ( 1940 -       )   tới  nhà, hỏi tôi ý kiến: có nên ra báo  vào thời  kỳ  chính phủ Diệm  đang bót nghẹt họng dân chúng không ?   Tôi khuyên bạn  chưa  nên...  Và tôi làm 1 bài thơ đúng  vào  ngày thứ  49. -  đưa tang chủ soái Tự lực văn đoàn -  hình như -   một số không đi đưa tang, tránh l đôi mát cú vọ công an chìm dòm ngó.   Lần gặp luật sư Nguyễn tường Bá ( 1932 -      )   ở  nhà hàng Thanh Thế , hỏi , tôi có đi đưa tang ông Nguyễn tường Tam? ( 1907- 1963)   Trả lời : -  không bận, không đi,  tôi sợ công an - song, có thể tới  vào ngày cầu siêu 49 ngày -  lời hứa là hứa cuội -  vì thế -   bài thơ này ra đời vào ngày ấy ở quán La Pagode : 

    .                           .. Rồi , một chiều thong dong, ăn vận áo quần chỉnh tề  
                                  ngồi gác chân, hách dịch, gọi bồi mang tách cà phê buổi sáng
                                  tôi chống đối tôi, con người trưởng giả biết sử dụng đồng  tiền 
                                  tờ báo hàng ngày đâu rồi, lơ đãng nhìn, tâm hồn tôi phiêu du
                                  sóng nhạc tự do  vượt biển tới đây của người phương tây
                                  người Á châu ý thức gì, chung quanh mình, chông gai chịt chằng 
                                  có một âm thanh hắt vào óc tôi lạnh buốt kim
                                  nhà- văn -Nhất- Linh-uống-độc-dược-chết-đêm-bẩy-bẩy
                                 tờ nhật báo cho lên hàng tít đầu những hàng dài tiểu sử *
                                 một đôi câu phù thủy chữ náu ẩn làm tôi chau mày 
                                 lý do nào minh chứng cho văn chương Á châu tượng trưng 
                                 tôi bỏ tách cà-phê buổi sáng uống dở chừng vào buổi chiều 
                                 bâng khuâng nhớ nhà văn không còn ngoài đời mãi mãi
                                 bài thơ
                                         trong tập THƠ LÀM LỚN DẪY CON NGƯỜI 
                                 mang những số  7 và 7 dương lịch,  năm một chín sáu ba 
                                         7 rồ 7 ngày thứ 49 tính theo âm lịch, 
                                                             Nhất  Linh đi  đời nhà ma 
                                 kẻ nằm trong mộ 
                                                lại  cầm vận mệnh những người còn sống.
                                             7 & 7  - & RỒI 7 .
                                                 THƠ LÀM LỚN DẬY CON NGƯỜI /   THẾ PHONG 

-----
 *  điểm qua các tờ nhật báo, tuần báo, tạp chí mà tôi đọc bài chiêu niệm Nhầt Linh, mạnh bạo nhất chỉ có nhật báo Đồng Nai ( chủ nhiệm: Huỳnh thành Vị )  đã cho cái chết nhà văn Nhất Linh để chống  độc tài .  
      (  ông  Ngô đình Diệm lên nắm chính quyền là ngày 7 tháng 7/ 1954  -  từ ngày đó -  7 tháng  7 coi như kỷ niệm lớn của nước Việtnam cộng hòa. (  gồm thời đệ I và đệ nhị Cộng hòa ). 

                                                                      ***
     Thi sĩ Đông  Hồ ( 1906- 1966)  làm thơ chiêu niệm Nhất Linh  đăng trên tạp chí Bách khoa, Vũ hoàng Chương nữa, bào nào tôi quên không nhớ.  Với Vũ hoàng Chương. tôi chẳng mấy tin sự chân tình, vì thời  kỳ mới đây, tập Hoa đăng , sản phẩm thỏa hiệp văn chương đầu hàng , ca tụng gián tiếp chính phủ Ngô đình Diệm  , được Giải văn chương Toàn quốc. Thi sĩ Vũ hoàng Chương được cử đi ngoại quốc họp hành  hội nghị văn chương này nọ và được tưởng thưởng một số tiền lớn . ( kẻ không ưa lên tiếng,  mưu luận cố vấn tổng thống  Diệm sao không nghĩ ra chước mua lại tờ vé số trúng độc đắc 1 triệu đồng đem tặng VHC ,  rồi ra lệnh cho báo chí loan tin đồng loạt, có phải là tuyệt  vời, hơn là  trao giải thưởng văn chương, làm lộ mặt hề của  nền  văn  chương bồi bếp ?  ).   Thật mà nói, không có một nhà văn nào  không ăn nhơ ở bẩn  với chính phủ mà được đi công du ngoại quốc  hoài hoài đâu ?

       Vì thế,  PENVIETNAM  là cái gì, hẳn bạn đọc đã tự hiểu, và  trong  năm  1962, tôi đã viết về cái gọi là  Văn bút VN    :   "... Trung tâm Văn bút  Việtnam , tên của hồi sau ngày Phạm việt Tuyền và linh mục Thanh Lãng ( 1924- 1990 ) điều  động , cho cái tên hay như thế !  Một người Việtnam ở hải ngoại nhìn vào sinh hoạt văn nghệ VN chẳng hạn, phải có tâm đạo mới nghĩ rằng : chẳng lẽ những nhà văn tăm tiếng nhất của VN lại không có trong đó hoặc là có trong đó đầy đủ nhất...* " 
-----
*   HIỆN TÌNH VĂN NGHỆ MIỀN NAM: 1957- 1961  /  THẾ PHONG - Đại Nam văn hiến xuất bản, Saigon 1962.  Nhà văn tăm tiếng mà tôi dùng ở đây   :  champion de la  plume thì không vào hội; còn nhà văn   tầm tầm  hạng nhì, ba, tạm gọi  écrivain renommé đầu hàng chính  quyền làm văn thám, văn công   bám víu lợi quyền. 

          Khi tác giả  Vũ hoàng Chương làm một bài thơ ca tụng cái chết  thượng tọa Thích quảng Đức
( in rô-nê-ô phát không) , lại do chùa Xá lợi đảm nhiệm ấn hành, phân phối.   Tôi chẳng mấy thiết tha, vì tin rằng  tác giả có thực lòng.  Vì, tôi đã nghĩ thế này về nhóm Phạm việt Tuyền , trong đó có Vũ hoàng Chương. Khi chính quyền Diệm còn vững, họ là tay sai ( trực tiếp hoặc gián tiếp )  trung thành  và có cái lồi chê bai chính quyền, như :   Chẳng hạn,  tổng thống Ngô đình Diệm đáng chê trách thật,  nhưng trong giai đoạn này không ai có thể thay thế một vị tài đức có thừa, tiếng tăm  vượt biên giới quốc gia v.v... - lối chê này  nguy hại gấp triệu lần khen.  Cho tới khi nhìn thấy chính phủ  Diệm sửa soạn đổ, bà Trần lệ Xuân vợ cố vấn tổng thống  ra ngoại quốc giải độc dư luận toàn cầu  - thì báo  do  chính phủ Diệm trợ cấp trở đầu chống đối,  chửi bới, bây giờ lại  hô hào toàn thể báo giới Saigon  gia nhập ngày đình công tập thể để phản đối nhà nước .( như kiểu Ngày Ký giả đi ăn mày  đã tổ chức ở Saigon ), để  xóa tôi, lập công.  Một sảo thuật chính trị nữa, theo voi  hít bã mía nhưng biết  lúc nào cần  thì  nhả bã .  Những ai  làm chính trị như nghề buôn không vốn làm giàu, nên theo sách lược của  nhóm kia.  Nhưng, ông chủ nhật  báo Tự do Phạm việt Tuyền  còn khá  hơn hàng trăm  kẽ lưu manh chính trị khác, bời, ông là thi sĩ Thanh Tuyền, tác giả tập thơ Phá lao lung.   Một nhà thơ , dầu là tồi tàn cách mấy, kém giá trị tới đâu, tôi vẫn dành một sự quí mến - tùy theo ít hay nhiều - bởi, lương tâm họ vẫn chính  trực, muốn góp  làm chân ,thiện, mỹ thêm sáng tỏ - có thể, vì tài hèn trí mọn,  hoặc bị một thế lực nào đó  lấn át, mua chuộc nên họ  đành chịu thua cuộc mà thôi.

    Ngày 25 tháng 8 năm 1963, được tin một nữ sinh tự thiêu trước chợ Bến Thành, biểu tình chống chính phủ làm tôi xúc động mãnh liệt.  Sau, biết phương danh: Quách thị Trang, tôi  làm bài Tôi đã nhìn thấy gì? sau 2 tuần lễ cảm phục trước cái chết một nữ sinh  thánh thiện hy sinh vì  lý tường.

                          ... bộ quần áo trắng ơi hơn cả xác nàng
                                                                  đổ trên đường nhựa
                             em chết thật rồi ư? 18 năm trinh khiết
                                                                    bỏ lại tình yêu
                            chữ Việtnam ai viết lên nền trời đen tối 
                                                        hôm nay  em  tô chữ vàng dân tộc, dân quyền  
                            bỏ  lại các anh, những thằng trai 30 hèn nhát ...

    còn nữa, những nữ sinh trường Nữ Lê văn  Duyệt cắt vạt áo dài phía sau làm biểu ngữ, bãi khóa , căng trước cổng  trường  chống  chế  độ độc tài:

                              Tôi đã nhìn thấy  gì  , đôi mắt cận thị không thể nhìn xa
                              Tôi đã nhìn thấy gì, đêm qua, chúng nó tảo thanh giết người
                             Tôi đã nhìn thấy gì, đồng bào tôi khăn tang, đi chân đất,  khóc òa
                           
                             tôi đã nhìn thấy gì: người chị, người mẹ,
                                                                    người em đợi con bỗng nhiên mất tích ..
                             tôi đã nhìn thấy gì,
                                                    đứa trẻ sơ sinh chết đi  đêm qua 
                                                                               từ chối làm người 
                            biểu ngữ trường  học chắp lại bằng nhiều vạt áo dài  thiếu nữ
                                                   chống đối chính quyền Ngô đình Diệm độc tài 
                            tôi hô hào
                                       không cho tương lai nghe
                                                              nữ quyền hôm nay phải là  mẫu hệ ...
                             THƠ LÀM LỚN DẬY CON NGƯỜI / THẾ PHONG

                                                                                             ( cỏn tiếp)

                              thế phong

                          ( Sđd - trang    251 - 268.)