báo tiền phong (hà nội)
về lại vũng tàu ...
thăm ngôi nhà xuân sách xây'granitô'
đã thay chủ mới (?)
bài viết: xuân ba
NGHÌN NĂM VỀ TRƯỚC TA CHẢ CÓ
NGHÌN VỀ SAU CŨNG CHẲNG CÓ TA ...
thơ trần tử ngang
Về lại Vũng tàu không biết lần thứ mấy. Vẫn biển ấy, vũng ấy, điểm binh trong số người quen; cứ thấy chông chênh, hình như đang thiếu một người. Thiếu và vắng biệt; hẳn, chẳng bao giờ có thể gặp.
Người anh đồng hương Xuân Sách ấy đã biệt hẳn với Vũng tàu, sau hơn chục năm tá túc -- mà về nằm lại cố hương, xứ Thanh.
Nhà thơ Lê huy Mậu (chung với Nguyễn trọng Tạo ca khúc Sông quê) năm ấy rì- rì xe máy; đưa tôi [Xuân Ba] đến thăm ngôi nhà xây 'granitô'-- xây, hồi mà Xuân Sách quyết tâm châm dứt giai đoạn lê thê, hằng sống của một gia cảnh chua chát nhiều hơn ngọt -- mà dấn thân sang địa hạt chất lượng sống -- dám ràng buộc đời mình với một người đàn bà viết truyện thiếu nhi; nhưng không cho Xuân Sách một đứa trẻ nào. Nhưng nào hề chi! Hình như những năm cuối; chất lượng sống ấy, người ấy từng chia sẻ với Xuân Sách nhiều thứ : thuộc địa hạt chữ nghĩa, viết lách.
Ngôi nhà cũ kỹ này từng tấp nập bạn bè vô ra; năm Xuân Sách gặp hên, lẫn gặp họa; khi cho xuất bản 'Chân dung nhà văn'.
... Cũng cách bài trí như hơn 20 năm trước tôi ghé --mà, hình như có xuống cấp hơn.(?) Vẫn bức ký họa của ông bạn già. Bức ấy, chép bài thơ Trần tử Ngang :
Nghìn năm trước chả có ta
Nghìn năm sau cũng chả có ta
Nghĩ trời đất vô cùng
Một mình rưng rưng lệ ...
thơ TRẦN TỬ NGANG
Mới rồi về Vũng tàu, tôi [Xuân Ba] ghé cái nhà 'granito' ấy; thì đã có chủ mới. (?) Bà vợ Xuân Sách, nghe đâu đã về Sài gòn với người thân.
Anh Xuân Sách nghìn năm trước sau, mà chi -- giờ; chỉ có mình kẻ này [Xuân Ba] đang ngơ ngẩn, lẩn thẩn ngóng vọng về đất Bắc, xứ Thanh [hóa] với niềm tin mong manh-- địa hạt viết lách, chữ nghĩa nước Nam mình : đã, đang; và, còn nhắc dài dài chân dung Xuân Sách.
***
... Xin trở lại cái vật; có lẽ, Bảo tàng văn học Việt nam chưa kịp bổ sung.(?) Vậy ấy là: lá đơn.. có chữ ký của 41 nhà văn :
Hà nội, ngày 12/5/1992
Kính gửi: Ban Tư tưởng văn hoá Trung ương- bộ Văn hóa, Thông tin, Thể thao- ban chấp hành Hội Nhà văn Việt nam,
Chúng tôi, những nhà văn ký dưới đây; xin bày tỏ sự bất bình về cuốn 'Chân dung nhà văn' (dưới đây xin gọi tắt CDNV) của Xuân Sách, do nhà xuất bản Văn học ấn hành. Những bài thơ gọi là CDNV của Xuân Sách, đã lộ rõ tâm địa và dụng ý xấu xa của người viết; và, sự thiếu trách nhiệm của nhà xuất bản [Nxb.]
CDNV không nêu tên người; nhưng, Xuân Sách đã lấy tên tác phẩm để miêu tả; thì, chẳng khác gì gọi tên người ta ra. Dưới con mắt của Xuân Sách, CDNV Việt nam trở nên méo mó, dị dạng. Cố nhiên; Xuân Sách cũng tỏ ra xu phụ, nịnh bợ một số người.
Bằng giọng thơ châm chọc, giễu cợt; bằng thái độ cao ngạo, răn dạy kẻ khác, kích động kẻ khác; Xuân Sách đã mượn cách tả chân dung, để :
- bôi nhọ, phỉ báng; thậm chí vu khống đối với nhiều nhà văn, kể cả những nhà văn đáng kính đã quá cố.
- xuyên tạc, lăng mạ đời tư các nhà văn một cách vô trách nhiệm; đặc biệt là các nhà văn nữ; gây những hậu quả cực kỳ xấu xa, đối với họ.
- với vị trí văn học hạn chế của mình, Xuân Sách đã miệt thị tài năng; và, thành tựu văn học của đồng nghiệp.
- qua cách đánh giá thiên lệch của mình; Xuân Sách đã gây không khí bất lợi cho sự đoàn kết nội bộ của Hội [Nhà văn Việt nam.]
Chúng tôi coi đây là một vết xấu trong sinh hoạt văn hoá của chúng ta; đặc biệt là trong quản lý xuất bản.
Chúng tôi kiến nghị:
1- xem xét lại trách nhiệm của người cấp phép xuất bản, của giám đốc Nxb Văn học; và, các biên tập viên, đã cho in cuốn sách [Chân dung nhà văn.]
2- phải có biện pháp thực sự thu hồi; và hủy bỏ cuốn sách [Chân dung nhà văn.]
3- Ban chấp hành Hội Nhà văn [VN] xem xét tư cách nhà văn của Xuân Sách -- và, có kỷ luật thích đáng; chiếu theo điều lệ của Hội [Nhà văn VN] -- vì, đã xúc phạm nhân cách, gây mất đoàn kết nội bộ. Kỷ luật cần được thông báo cho toàn thể hội viên biết.
Ngoài các cơ quan hữu trách; chúng tôi còn gửi bản kiến nghị này đến những nơi cần thiết:
- Cục Xuất bản - bộ Văn hóa, Thể thao, Thông tin .
- Nxb Văn học
- Tỉnh ủy Ủy ban nhân dân tỉnh Bà-rịa- Vũng tàu
- Hội Văn nghệ Bà -rịa- Vũng tàu.
Kèm theo là tên và chữ ký của các nhà văn kiến nghị.
Trong 'Di cảo/ Xuân Sách' ; tôi [Xuân Ba] thấy ông ghi: ' trong số 41 người ký tên; có 26 nhà văn không có chân dung trong tập thơ [Chân dung nhà văn.]
Gay gắt hơn; một nhà văn có đơn [riêng], gửi giám đốc Nxb Văn học -- khi đó là nhà thơ Lữ huy Nguyên.
Văn bản dài, xin trích lại:
" ... Các anh chắc không thấy rằng xuất bản cuốn sách bẩn thỉu ấy; các anh đã vô tình cung cấp cho các phần tử chống Cộng, những vũ khí lợi hại chĩa vào Đảng và nhân dân ta. Tất nhiên; đội ngũ nhà văn chúng ta phải đón nhận những 'cú' đánh đầu tiên. Vậy thì; nó không còn phụ thuộc phạm vi văn học nữa rồi . (...)
Ban Kiểm tra Hội [Nhà văn VN] đã thu thập tài liệu, thu thập dư luận. Trưởng và Phó ban Kiểm tra Hội; đã có ý kiến. Như sau:
1- Trong văn học, những ý kiến đánh giá sự nghiệp, tác phẩm, tính cách, cuộc đời của nhà văn đối với nhau; là, việc làm bình thường, kể cả việc sử dụng các thể loại, từ chính luận đến biếm họa.
Nhà văn Xuân Sách như mọi người; có cái quyền mô tả chân dung nhà văn, bằng thể loại do tác giả lựa chọn -- và, những tác phẩm ấy cũng phải chịu sự thử thách của thời gian và bạn đọc.
Tuy nhiên từ xưa đến nay; những thể loại bình luận đánh giá, dưới hình thức giai
thoại : thơ chân dung, chơi chữ, châm biếm; thường chỉ được lưu hành, dưới hình thức truyền miệng -- và, được sàng lọc dần dần. Cái gì hay, phản ánh đúng bản chất của sự vật thì còn lại. Điều này đã thành tập quán trong lịch sử nước ta.
Trên thế giới, thì lại khác; ở những nước phát triển, việc biếm họa chân dung; từ nhà văn đến chính khách là việc bình thường. (...)
Rõ ràng tác giả và nhà xuất bản đã rất thận trong trong việc cho ấn hành cuốn 'Chân dung nhà văn'.
Cái hại; do thực tế khách quan, [là] việc ấn hành cuốn sách trên; đã gây tai tiếng không đáng có cho một số nhà văn, gây nghi ngờ phần nào đối với cả một loạt tác phẩm --và, thậm chí cả một nền văn học, gắn với một thời lỳ cách mạng vẻ vang của dân tộc.(...)
Vi những lý do trên; chúng tôi cho rằng cuốn sách[Chân dung nhà văn] không đến mức có tác hại chính trị.
Chúng tôi đã xử lý, như sau:
Ban chấp hành Hội [Nhà văn Việt nam] có ý kiến với Bộ [Văn hóa, Thông tin, Thể thao]:
- phê bình sự thiếu thận trọng của Nxb, có ý kiến phê bình các hội viên phụ trách nhà xuất bản. Việc đồng chí giám đốc Nxb gửi thư xin lỗi với tất cả nhà văn, là cần thiết.
- riêng đối với anh Xuân Sách, BCH gửi một thư phê bình: cho việc in tác phẩm này là có hại; yêu cầu tác giả lắng nghe ý kiến phẫn nộ của một số đồng nghiệp; và, nên tỏ thái độ đúng đắn với họ.
- đề nghị các hội viên không nên đưa việc này ra thảo luận công khai, thu hút sự chú ý của quần chúng: có hại nhiều hơn có lợi.
Trưởng ban Kiểm tra,
xuân cang
( VIẾT DỊP ĐẠI HỘI NHÀ VĂN LẦN THỨ 9/
HỘI NHÀ VĂN VIỆT NAM)
( rút trong tập DI CẢO/ XUÂN SÁCH)
(ảnh: in kèm theo bài viết của Xuân Ba)
nhà văn xuân cang [1932 - ]
trưởng ban Kiểm tra hội Nhà văn Việt nam (khóa IX
(ảnh: Internet)
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét