Thư viết ở Saigon / Thế Phong - Văn Uyển USA. 2000 - Diên Nghị viết điểm sách / Thời Báo , San José 2001.
THƯ VIẾT Ở SAIGON / THẾ PHONG
bài điểm sách : Diên Nghị
Lời dẫn : ...bài điểm sách đã đăng tải trên tản mạn văn chương / thế phong ( tháng 11 /2011) - còn thiếu một đoạn kết. Nay tìm được bài viết đầy đủ , dầu cập nhật đoạn kết đi nữa , bản thân tôi đọc lại , vẫn không nắm được ý toàn bài. Tốt nhất, vẫn là đăng nguyên văn toàn bài dưới đây - kèm hàng chữ viết tay của người viết điểm sách : "..Thăm Thế Phong - chúc khỏe, vui mãi không già / Diên Nghị / April - 2001).
Thếphong.
- trần thị bông giấy, khái hưng, từ ngọc ( giáo sư nguyễn lân ) ,
nguyễn tường tam ( nhất linh ) , nguyễn hữu bài, trương tửu, hoàng trọng miên, nhà biên khảo nguyễn đổng chi, phạm công thiện ,
giáo sư nguyễn nam châu ,thế phong , đặng thai mai, xuân diệu, mộng tuyết, nguyễn tuân, huy cận, luật sư lê ngọc chấn, vân nương, hà thượng nhân, đinh hùng, lệ hằng, trần văn khê, tôn nữ hỷ khương, xuân sách, đặng trần huân nam cao, họa sĩ đằng giao , y sa , vương đức lệ, nguyễn thị thụy vũ, ý nhi, hoàng hương trang , nguyễn bính ,nhạc sĩ lưu hữu phước, tô hoài, quang dũng , đoàn phú tứ , vũ hoàng chương, lưu trọng lư, nguyễn công hoan ...
K hi nghệ thuật thứ 7 vào thời kỳ hưng thịnh , những ngôi sao và tài tử điện ảnh được khán giả chú ý , mến mộ, thì cũng là lúc qua phương tiện truyền thông, báo chí, những đề tài liên quan đến thành phần này được khai thác đầy đủ mọi góc cạnh: tài năng diễn xuất , ngoại hình, quan niệm sống, hoàn cảnh gia đình và những tư tình riêng tình cảm mỗi người. Một số ít người được nâng lên hàng thần tượng, ghi dấu ấn đậm nét một thời, danh tính được đề cao đôi lúc quá đà sáo ngữ . Lãnh địa văn học khép kín hơn. Quần chúng biết và hiểu tác giả thông qua tác phẩm văn, thơ, ít chú trọng đến con người thực tế.
S au tháng 4 /1975 một thê hệ mới nối tiếp, cầm bút sáng tác đông đảo, trong nước cũng như ngoài nước, và những câu chuyện văn chương chung, riêng, cũng phong phú, đa dạng. Chẳng những, những ngôi sao, tài tử, ca sĩ, kịch sĩ được nhắc nhở, được khám phá; mà những nhà văn, nhà thơ; những thành phần tham gia sinh hoạt văn học, nghệ thuật thời trước cho đến hôm nay, cũng được đề cập, chia xẻ.
Ở hải ngoại , Trần Thị Bông Giấy đã xuất bản 2 tập tâm bút Những truyện dài không có tên ( 1994 và 1998 ) - nay đón nhận Thư viết ở Sài Gòn của Thế Phong .
L à nhà văn thành danh từ trước 1975 tại miền Nam, Thế Phong có nhiều tác phẩm : thơ, văn, biên khảo và phê bình văn học. Tập Nhà văn, tác phầm, cuộc đời ấn hành vào thập niên 1960 tại Sài Gòn, cho thấy Thế Phong đã có khuynh hướng ghi nhận, tái họa chân dung giới văn học nghệ thuât, cả cái tốt lẫn cái xấu trong mỗi một con người, nhất là con người thơ ,văn, nhạc, họa .
40 năm sau, Thư viết ở Sài Gòn , một lần nữa , trình bày những sự kiện, biến cố, mặt phải, mặt trái , bằng những thư Email cho bạn bè , như là một thông tin trao đổi, thân mật , vui đùa giữa cõi đời nhốn nháo, cách xa nhau nửa vòng trái đất.
Tác giả nói đến những chuyện trước 1945, thời Tự Lực văn đoàn, giữa Khái Hưng và Từ Ngọc Báo Đông Dương tạp chí năm 1937 đăng bài ông Khái Hưng bị bộc tội ăn cắp văn , cả đến Nguyễn Công Hoan cũng bị ông Khái Hưng có cốt truyện để viết Đoạn tuyệt . Ông Trương Tửu tố cáo đích danh ông Nguyễn Tường Tam tức Nhất Linh , chỉ vì xin ngài Thượng thư Nguyễn Hữu Bài một chân tri huyện , không được đáp ứng, nên dùng báo Phong Hóa bôi lọ quan trường, bất chấp ngưới tốt xấu.
T ại miền Nam, sau 1954 , cũng có những vụ đạo văn , như HoàngTrọng Miên đạo văn Nguyễn Đổng Chi - Phạm Công Thiện lên án Nguyễn Nam Châu ( nhóm Đại học Huế ) đạo văn giáo khoa , tư tưởng triết học nhà trường Pháp như là của chính mình giỏi giang sáng tạo.
N hững giai đoạn một thời tại Hà Nội, sau 1954, về nhà thơ Đoàn Phú Tứ , vốn là thầy dạy Việt văn của Thế Phong , kể rằng ở Hà Nội thời ấy, ông đói quá, mỗi sáng lê lết đến tiệm phở quốc doanh, chờ những khách ăn còn thừa nước, xin và cầm bát húp, có khi cả cặn. Quần áo thì luôn luôn chỉnh tề, có khi mặc complet, đeo kính trắng nữa. Những bậc thâm nho cao niên như Đặng Thai Mai , tiếng tăm như Xuân Diệu vẫn còn háo danh trơ trẽn, cũng chẳng khác mấy với Nhạc sĩ ho Phạm ở Mỹ đã mời gọi Hoàng Khởi Sắc viết bài đề cao mình.
T rở lại chuyện Sài Gòn, trước tai ương dâu biển, nhân vật bà Mộng Tuyết đối với Vũ Hoàng Chương, nhà thơ Say và Mây, nên suốt đời cứ ở nhà thuê . Ông Chương nhận giải thưởng văn học, có đủ tiền để tậu một ngôi nhà trung bình, bà Mộng Tuyết xúi đừng mua, rước ông Chương về ở trên lầu nhà bà. Bao nhiêu tiền giải thưởng, ông Chương tiêu cho thuốc phiện sạch trơn. Sau 30-4-1975, bà Mộng Tuyết liền rước các vị văn nghệ sĩ tiền chiến, như Xuân Diệu, Huy Cận, Lưu Trọng Lư, Nguyễn Tuân, Thế Lữ, Nguyễn Công Hoan , v.v ... đến đãi tiệc om sòm ở phòng khách nhà dưới, nhưng không mời ông Chương ở trên gác xuống dự. Sau bữa tiệc ấy, bà Mộng Tuyết còn đánh tiếng đuổi ông Chương đi, vì sợ liên lụy. Ông Chương rất uất ức, bèn chửi đổng cho bõ tức, xách gói ra đi, qua ở nhờ nhà vợ Đinh Hùng bên Quận 4.
B à Mộng Tuyết thế mà cũng làm thơ. Lạ thật ! Bà còn nhiều ác đức nữa . Luật sư Lê Ngọc Chấn , cựu Đại sứ Việt Nam Cộng Hòa tại Anh quốc , khi ở tù cải tạo về , bán nhà chớ đi diện đoàn tụ sang Pháp, đến thuê nhà bà Mộng Tuyết, nhà bà biệt thự rông mênh mông. Đợi chờ mãi vẫn chưa được đi, mấy năm sau ông qua đời vì bịnh nặng. Bà chủ nhà Mộng Tuyết nhẫn tâm đuổi đi, không cho làm đám tang trong nhà. Bà Vân Nương phải chở xác chồng sang làm đám ma ở nhà Hà Thượng Nhân . ( Hà Thượng Nhân lấy em gái bà Vân Nương ).
N hiều tay chống Cộng xưa kia oang oang, nay đã về làm sui gia với Cộng gộc. Ví dụ đại úy Tấm lý chiến Lương Minh Đức đã mang con trai về cưới một con gái một tay cán bộ có 40 năm tuổi Đảng. Đám cưới rất to, hơn 100 bàn tiệc ở khách sạn New World, một chỗ sang bậc nhất , mỗi bàn 300 đô -la, gấp 8 lần các nhà hàng khác . Trong khi đó, anh ta mua tranh của bạn bè, thì cướp không trả tiền. Anh ta mua tranh của Đằng Giao và Hoàng Hương Trang .
C òn nhũng tên ngày xưa tố cáo người này chống Cộng, người kia theo đế quốc, người nọ nợ máu vơi nhân dân, người kia viết phản động, đồi trụy, như Minh Quân , Vũ Hạnh, Phan Kim Thịnh , chính những người này bị đá rất đau, đi tới đâu cũng bị lạnh nhạt. Rồi những lố lăng, hèn hạ đáng lợm, Nguyễn Thị Hoàng, tác giả Vòng tay học trò thời cũ, , tự treo tác phẩm lên, rồi từ bỏ đứa con tội lỗi ấy, xin Cách Mạng ban ơn cho sống để viết sạch sẽ hơn. Như Phạm Thiên Thư , ( thầy tu biết yêu Hoàng Thị Ngọ ) tự khoe, năm nào cũng làm giỗ Bác . Kể từ khi nghe tin
Bác đi xa vào năm 1969. Như Lệ Hằng, bây giờ đang ở Úc , chẳng ai thèm giao dịch, thuở Cộng mới chiếm Sài Gòn, nàng vội vàng viết kịch bản phim Hạnh phúc ở quanh đây cống hiến Cách Mạng , ca tụng hết lời và tự tố cáo chôn sống tác phẩm cũ Tóc mây, Thung lũng Mùa Đông của chính mình ! Tôn Nữ Hỷ Khương kết nghĩa anh em cùng ông tiến sĩ Trần Văn Khê , từ khi kết nghĩa, Quận chúa Hỷ Khương có vẻ le lói lắm, nhất là những cử chỉ bợ đỡ ông Khê. Mọi người ai cũng thấy chướng mắt. Ông Khê đi đâu , Hỷ Khương kè kè bên cạnh, bơ bợ sau lưng, mặc kệ chồng, cho ngồi riêng một góc. Hỷ Khương đâu biết ông ta là đại gian manh , đã ăn cắp cả tài liệu nghiên cứu của nhạc sĩ Lưu Hữu Phước để làm luận án tiến sỉ ở bên Pháp; đến nay, Lưu Hữu Phước đã chết, vợ ông Phước cùng dạy Trường Cao Đẳng Mỹ Thuật với Hoàng Hương Trang sau 1975, muốn in cho chồng một tuyển tập kỷ niệm 10 năm ngày mất ( 1999). bá gửi thư đòi hoài cả 100 lần, ông Khê cũng không trả tài liệu.
P han Lạc Tuyên, luận án tiến sĩ mang đề Mẫu hệ Chàm , lấy trọn sách của Nguyễn Khắc Ngữ đã in ở Sài Gòn trước 1975.
V ăn chương bị đánh cắp , tài liệu bị cầm nhầm, nhạc cũng không thoát từ bàn tay nham nhở. Nhạc sĩ Lê Thương đã bị Tống Ngọc Hạp lấy nguyên bản thảo viết về nhạc (* ), bỏ tên Lê Thương , thay tên mình vào tác giả. Bây giờ, ông ta vào Hội Thánh Báp Tít Ân Điển, với cái tên lạ hoắc Trần Bửu Đức , ông ta đổi tên, sợ lộ. Ông thờ Chúa, truyển giáo lý Chúa , mà tội của ông, ông không chịu nhận trước Đức Chúa Trời !
C uộc tình nhạc sĩ họ Trịnh với một nữ ca sĩ trẻ tươi , tên Hồng Nhung. Không biết cuộc tình đã đến ngõ thiên đường chưa, mà cũng khá tốn phí, một ngôi nhà, một xe hơi du lịch, dù là
second hand ; nhưng rồi nàng cũng ôm cầm thuyền anh trọc phú .
Q uay sang phía Cali, chuyện giải phong cách trao cho Tô Thùy Yên , một người làm thơ chưa có tác phẩm nào được in trước 1975, bị phê phán, thị phi; tác giả liền xuất tiền in ngay tập thơ Thơ Tô Thùy Yên . Tập thơ gửi về Sài Gòn tặng 2 người nữ duy nhất là Ý Nhi và Nguyễn Thị Thụy Vũ ( vợ hai của tác giả ). Thụy Vũ tuyên bố chỉ cần đô-la , không cần thơ phú . Người khác cũng được giải phong cách, riêng Đặng Trần Huân, tác phẩm có đầy đủ, lại chẳng được cái giải gì, thời nào, xã hội nào cũng có phe, có cánh, có đảng, có bè cả !
Nói về thơ hôm nay , tập Thơ tình chọn lọc Việtnam và thế giới dày gần 1200 trang , do ông Khai Tri thực hiện, đủ cả, thượng vàng hạ cám, thì hàng tháng ở Việtnam, có ít nhất hàng trăm tập thơ được xuất bản, vài nghìn bài, may ra mới đọc được một bài.
Q uận 4 Sài Gòn, có một ni cô còn trẻ đi tu, lại vừa cho xuất bản tập thơ mang tựa đề Thơ Tình .( Y Sa ) Thư pháp , vẽ, bay bướm, dẹp, tình tứ - Vương Đức Lệ bèn có 4 câu :
Đọc Thơ Tình một ni cô
Lòng tôi chót ngẩn chót ngơ mất rồi
Mai đây chuyển kiếp luân hồi
Cửa chùa tôi đứng dợi người xuất gia
Miền Bắc có Xuân Sách , viết chân dung nhà văn , ra mắt năm 1992. Độ 100 chân dung, nhưng gây một dư luận văn chương ồn ào. Xuân Sách đã đã đụng chạm tính cách và đánh giá
nhà văn nhân diện qua thơ, hàm chứa bức xúc, trăn trở quá khứ, coi như lời ta thán thân phận từng nhà văn, nhà thơ, từng hoàn cảnh.
N ói về Tô Hoài , tác giả Dế Mèn, O Chuột :
Dế mèn lưu lạc mười năm
Để o chuột phải ôm cầm thuyền ai ?
Miền tây trăng đã tàn phai
Trăng thềm một mảnh lạnh ngoài đảo hoang .
N ói về Nguyễn Công Hoan, tác giả Kép Tư Bền :
Bác Kép Tư Bền rõ đến vui
Bới còn tranh tối bác nhầm thôi
Bới tung đống rác nên trời phạt
Trời phạt chưa xong bác đã cười .
R ồi Quang Dũng, tác giả Tây Tiến :
Sông Mã xa rồi Tây Tiến ơi !
Về làm xiếc khỉ với đời thôi
Nhà đồi một nóc chênh vênh lắm
Sống tạm cho qua một kiếp người !
H oặc Nam Cao, tác giả Đôi lứa xứng đôi và Đôi mắt : (**)
Anh còn đôi mắt ngây thơ
Sống mòn mà vẫn đợi chờ tương lai
Thương thay Thị Nở ngày nay
Kiếm không đủ rượu làm say Chí Phèo .
H ơn 300 trang Thư viết ở Saigon còn chứa đựng nhiều sự kiện, nhân vật, giai thoại ; tiếc rằng trong điểm sách hạn hẹp, không đủ giãi bày, giới thiệu. Tiếp cận với tác phẩm, bạn đọc sẽ thấy những vóc dáng, ngôn ngữ đối thoại, cùng tâm lý thông thường giữa đời sống của một con người, trước khi trở thành văn nghệ sĩ. Nhiều ít, cũng đủ thất tình, lục dục, cũng ham muốn, cũng nhiều sai lầm, cũng nhận thức tốt xấu, phải trái; nhưng sao vẫn lệch lạc, quị ngã, thương tổn nhân cách vốn quí.
B ạn đọc sẽ góp ý vào những vấn nạn, tác giả hai sắc hoa ti gôn TT.KH. NÀNG LÀ AI? Vẫn chưa có giải đáp thỏa đáng, sau nhiều tìm hiểu nhân vật đã vang bóng một thời ? Và 2 câu thơ của Nguyễn Bính trong bài Oan nghiệt :
Nhất kiêng đứng lấy chồng thi sĩ
Nghèo lắm con ơi, bạc lắm con !
...do đâu có bài thơ đó ?
V ới những tài liêu sống, thực, viết như chơi mà đọc thấy thú vị. Thế Phong, một nhà văn đầy kinh nghiệm giữa trường văn trận bút , ngay thẳng, bộc trực, tôn trọng sự thật và hoài bão muốn tìm sự thật. Tác giả không phẫn nộ nhưng không chịu cảnh chướng tai gai mắt , và ắt hẳn giữa đường thấy chuyện bất bình không tha . Xã hội cũng như con người, muốn cải tạo từ xấu qua tốt, phải nhận diện thành khẩn cái xấu trước. Nói lên sự thật. Không chỉ là lòng can đảm, mà chính là thiên chức người cầm bút .
[]
DIÊN NGHỊ
--------------
(* ) đó là cuốn Danh từ âm nhạc / Minh Tân, Paris xuất bản / năm 195 ? ( chú thích : Biên tập )
(**) bắt đầu đoạn thiếu trong bài đăng trước .
nguồn : trang VĂN HỌC NGHỆ THUẬT nhật báo Thời Báo , San José- tháng 4/ 2011)
( diễn đàn văn học do cơ sở Thi văn Cội Nguồn phụ trách-
DIÊN NGHỊ phụ trách ĐIỂM SÁCH )
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét