đất sống xuất bản, 2006
đặng tiến
với giấc mộng làm thánh thán
bài viết : hồ nam
(tr. 78 100 KHUÔN MẶT VĂN NGHỆ SĨ)
Đặng Tiến từ nghề ngoại giao qua cầm bút -- và lúc khởi nghiệp muốn làm một nhà phê bình văn học kiểu Thánh Thán ở Trung quốc -- nghĩa là nuôi giấc mộng hơi lớn.
Vào nghề, Đặng Tiến từ Paris viết bài gửi về cho báo Văn của Nguyễn đình Vượng -- những bài viết về thời sự văn chương của Đặng Tiến được báo Văn đăng.
Đặng Tiến mon men viết lý luận văn học, đa phần bài của Đặng Tiến, là những bài phỏng theo ý của các đại gia người Pháp, viết bằng tiếng pháp đăng trên các báo ở Paris -- đã lòe được nhiều người, thiên hạ đã có kẻ 'lé mắt', lấy làm thán phục Đặng Tiến -- như Nguyễn quốc Trụ chẳng hạn.
Ngày 30 tháng 4 năm 1975 xảy ra, VNCH tan hàng; nhà ngoại giao Đặng Tiến mất sở làm, thất nghiệp lang thang, bèn cắp sách đến trường đại học ghi danh -- học làm nghề phê bình văn học-- và bắt đầu 'múa gậy vườn hoang', huyên thuyên đủ mọi chuyện trên đời.
[Lại] còn mon men làm quen với mấy tay trưởng ban việt ngữ các đài phát thanh của Pháp, Anh quốc; để vừa kiếm chút cháo, vừa kiếm chút danh.
Mặc dầu Đặng Tiến sống ở Pháp, không chen chân được vào làm Ban việt ngữ đài Phát thanh Pháp quốc-- vì những quan chức cho rằng kiến thức về văn học Việt nam của Đặng Tiến không bằng Thụy Khuê. [Và] họ 'xài Thụy Khuê, chứ không 'xài' Đặng Tiến.
Bị thua Thụy Khuê ở Pháp, Đặng Tiến chạy sang Anh quốc, và được dùng như một cộng tác viên gửi bài cho Ban việt ngữ đài BBC.
[Đặng Tiến] càng viết về tác giả văn học Việt nam cận và hiện đại; người ta càng thấy trình độ Đặng Tiến không hơn không kém một con mọt sách. Bài vờ Đặng Tiến tuy có tra cứu sách vở, đưa vào vài ba giai thoại; nhưng vẫn chưa vượt tra khỏi cái khung một bài luận văn nhà trường cấp phổ thông.
Bài vở 'nhạt' quá, mặc dầu Đặng Tiến làm ngoại giao hành lang khá chu đáo với trưởng ban việt ngữ đài BBC, nhưng đài vẫn 'cám ơn' -- không phát tiếp những bài viết của Đặng Tiến nữa.
Thấy rằng viết bài cho báo nói không kết quả, Đặng Tiến đi viết sách tìm chút danh,làm vật trang trí cho đời.
Đặng Tiến mày mò kỳ khu cả năm trời, sau củng, cũng hoàn thành được một [bản thảo] khá bự,luận bàn về văn chương chữ nghĩa, [rồi ]tự bõ tiền ra in ấn.
Là nhà văn có tác phẩm trong tay, được in ấn đàng hoàng, Đặng Tiến mon men về Hà nội kiếm chút danh, chút lợi.
Xuất thân từ nghề ngoại giao, Đặng Tiến rất giỏi 'vào luồn ra cúi', bắt tay được khá nhiều quan chức trong giới văn [nghệ] ở Hà nội -- tưởng rằng làm như thế, sẽ trở thành nhà văn 'cầm cạc' ở Hà nội một ngày nào đó. Nhưng bọn
[họ] đi 'ăn chơi' thì có, còn đăng bài thì dè dặt, [nếu đăng] chỉ đăng bài 'vô thưởng vô phạt', bút hiệu ký tắt Đ.T.
Hơn 30 năm bon chen làm lý luận văn học , phê bình văn nghệ; ngược xuôi khá vất vả -- sự nghiệp Đặng Tiến không hơn một cuốn sách bàn chuyện văn chương chữ nghĩa, [lại] bị đời chê là 'lẩm cẩm'.
Đặng Tiến [lại] quay qua viết chân dung văn học; với lối văn 'khệnh khạng' kiểu ta đây -- kiểu 'bố thằng kẻ trộm' , Đặng Tiến viết về thiên hạ thì ít, viết về mình nhiều hơn -- thôi thì đủ thứ sách vớ được đưa ra triển lãm trong bài viết; khiến người đọc 'hoa cả mắt'.
Đặng Tiến học đòi Thánh Thán ở bên [Trung quốc] -- tiếc một điều, sở học Đặng Tiến so với Thánh Thán [thì] một trời, một vực.
Cứ đọc lời bình luận Thánh Thán đối với các nhân vật trong truyện Tam quốc; và, lời phê bình cuốn 'Bếp lửa' của Thanh tâm Tuyền do Đặng Tiến viết ra-- ta thấy rõ kiến thức văn học, cuộc đời -- giữa Đặng Tiến và Thánh Thán cách xa nhau thế nào. Ngoài vấn đề kiến thức ra, Thánh Thán còn là người đọc sách có tâm hồn trong sáng về tấm chân tình đối với sách -- coi tác phẩm văn chương là cái gì 'quí báu cần phải trân trọng ở đời'.
Giữa thế giới toàn những nhà phê bình, nhà thưởng thức văn chương theo kiểu ngựa kép xe bị bịt mắt 'định hướng' -- khi cầm bút nhận định văn chương chữ nghĩa một chiều, chỉ biết đọc một thứ sách -- không chỉ mặc đồng phục tư tưởng như vậy cũng quí rồi -- miễn là Đặng Tiến bớt khoe chữ, bớt khoe kiến thức, bớt nói về mình một chút là ổn. []
HỒ NAM
(trang 78- 79 100 KHUÔN MẶT VĂN NGHỆ SĨ)
GHI CHÚ CỦA NHÀ XUẤT BẢN Đặng Tiến còn có bút hiệu Nam Chi. Sinh 30- 3- 1940 tại Đà nẵng ( tỉnh Quảng nam / Trung bộ) Du học tại Pháp từ 1966. Hiện định cư tạ Paris. ( Pháp quốc). Tác phẩm đã xuất bản: Vũ trụ thơ ( Giao điểm-Saigon 1972).
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét