(nguồn: văn nghệ công an)
vài kỷ niệm thời nhỏ tuổi
ở hànội-- những năm1950
hồi ức : nguyễn bảo sinh
(tư liệu ảnh: Đất Việt)
Ngày xưa, tò chơi ở Hà nội đơn giản lắm : lấy đá mài thành bi, đẽo gỗ thành con quay-- hoặc, con gái thì chơi rồng rắn lên mây, thả đỉa ba ba, chơi chuyền, nhảy dây, chọi chua me; ra bãi cỏ dùng 2 cỏ gà chọi nhau.
Con trai thích nhất là chặt cảnh ổi làm súng cao su đi bắn chim. Nhưng có lẽ thú vui hấp dẫn nhất là được xem chiếu bóng- cinéma.
Đơn giản nhất là xem cinéma chổng mông: đặt một chiếc máy hình; rồi lấy chăn trùm lên đầu, mông chổng ra ngoài. Hình ảnh trong phim không có âm thanh; chỉ có những chiếc ảnh bất động, người quay phim phải tự thuyết minh. Nhưng cũng sướng tới củ tỉ.
Cho nên trẻ con ngày xưa được vào rạp xem chiếu bóng sướng hơn lên thiên đường. Nhưng khốn nỗi; những gia đình trung lưu như tôi -- [thì] không đủ tiền để thường xuyên được đi xem chiếu bóng. Tôi đành tìm đủ cách để lẻn vào rạp xem phim.
Cách lẻn vào rạp không khó lắm. Cứ thấy lúc nào khách vào đông; là lẻn vào phía bên kia người kiểm soát vé. Nếu người xé vé [đang] tiếp tên lính [đội mũ] chào mào], mũ xanh tua đỏ; lá lúc lẻn vào rạp dễ nhất. Vào rạp thì không khó; nhưng vào trong rạp thì ngồi đâu mới là nan giải. Người xé vé đấy kinh nghiệm; cứ thấy chú nhóc là tôi khi ấy; là hỏi vé, rồi xách cổ áo, tống ra đường; không cho mấy cái bạt tai là may. Nhưng cũng có lúc gặp dịp may ;tôi khéo léo xin [một] khách nào đó nhận là con, dắt vào xem là ổn.
Thời xưa ; trẻ con vào khoảng [dưới]10 tuổi, đi với người lớn không phải mất vé. Nhưng lâu dần; nhân viên kiểm soát vé cũng phát hiện ra; tội đành phải đón khách; xin đi nhờ từ xa. Còn nếu hôm nào không tìm được khách; tội đành phải lẻn bừa vào rạp.
Nhưng khốn nỗi, người kiểm soát vé đều nhẵn mặt tôi; nên khi trốn được vào rạp; tôi phải chui vào toilet, chắc chắn không bao giờ bị người soát vé lại mở cửa nhà vệ sinh để kiểm soát.
Chờ khi đèn tắt, rạp bắt đầu chiếu độ 15 phút; tôi mới mở cửa nhà vệ sinh; căng mắt trong bóng tối, tìm chiếc ghế nào bỏ trống thì ngồi vào. Nhưng cũng có hôm, chẳng may người đi xem muộn; lại tìm đến đúng ghế tôi ngồi, chắc chắn bị đuổi thẳng ra -- và, bị mấy cái bạt tai nhẹ; cốt để dọa .
Khi từ toilet đi ra, tôi phải cúi thật thấp; để tránh soát vé lia đèn pin thấy, là toi [mạng]. Khi tìm ghế trống để ngồi;tôi phải tìm chỗ trống; [nếu], 2 bên đều đã có người, thì soát vé hầu như không phát hiện được. Dạo đầu tôi thường sợ hãi; hay ngồi ghế trống trên hàng đầu, nên bị phát hiện rất nhiều lần.
Rút kinh nghiệm, tôi lại tìm cách vào rạp [một cách] tuyệt chiêu. Ngày xưa gặp lính Tây là sợ té ra quần; nhất là lính'thua trận' ở chiến trường về; tay con băng bó vết thương -- thì không ai dám đến gần.
Lính Tây thua trận về, vào ăn ở bất cứ cửa hàng nào, [hình như] không trả tiền, chủ không dám hỏi. Còn ra đường lính Tây thua trận say xỉn, có thể ôm chầm lấy, hôn cô gái việt, 'bóp vú' bừa bãi. Chúng chỉ sợ hiến binh quân cảnh, tay đeo băng PM (Police Militaire) mới đủ sức thu gom những tên lính Tây thua trận này về doanh trại [mà thôi].
[Riêng tôi]; khi lẻn vào rạp chiếu bóng; họ đã nhẵn mặt tôi; một số rạp chiếu bóng Hà nội còn dán ảnh tôi ở ngoài cánh cửa; để nhân viên kiểm soát dễ nhận diện. Thì; tôi đành phải tìm ra cách mới. Học được một số câu tiếng pháp phổ thông; để xin lính Tây cho theo vào rạp; thì đến bố tụi xé vé cũng đành bó tay chấm com.
Nhưng; phải nhớ rằng: rạp Majestic (bây giờ: rạp Tháng Tám), có nhiều người pháp tới xem. Rạp này sang trọng nhất của Hà nội xưa, ở phố hàng Bài. Rạp duy nhất ở Hà nội có 2 cửa soát vé: cửa người việt; và cửa [kia] dành cho người pháp. Người việt xé vé người việt; còn người pháp xé vé người pháp.
Rạp này nghiêm lắm; các loại lính Tây say rượu cũng phải kiêng nể. Nếu tôi nhớ lính pháp cho đi kèm; thì thằng Tây soát vé đuổi thằng tôi ra ngoài. Có lần; nó còn gọi cảnh [binh] bắt tôi về đồn nữa. Cảnh binh việt nhìn tôi; họ biết ngay tôi thuộc 'con nhà lành'; nên không đánh đập gì; chỉ giam cho phải lệ; bắt dọn vệ sinh nhà cửa, lau xe; rồi tha về. Nhưng nếu thiếu âm đức; chẳng hạn bị bắt, có đứa quen trông thấy; rồi về mách gia đình; thì cả nhà sẽ bị náo loạn ... Thời ấy, dân sợ cảnh binh, sợ pháp luật; không nhởn nhơ như bây giờ.
Ở Hànội có một nơi tôi thấy thiêng liêng nhất; nếu được vào xem biểu diễn, thì sướng hơn lên thiên đường -- đó là nhà hát Lớn. Lẻn vào nhà hát Lớn không khó; nhưng khó, vì tôi cứ bước tới gần là run lên -- [có lẽ] thấy nhà hát đồ sộ, nguy nga quá. ... Tôi đành tìm cách đến phía hông; [phía] này rất vắng vẻ , chỗ góc tường lại có ống máng. Thế là tôi tìm cách trèo theo đường ống máng; lẻn vào rạp, vào xem võ sư Woong Boong Phou từ bên Tàu sang biểu diễn.
Nhiều lần trèo thoát vào trong xem ngon ơ. 'Đi đêm lắm cũng có ngày gặp ma'; một lần vừa trèo lên tầng 2; thì cảnh binh phát hiện, thổi còi, bắn súng chỉ thiên-- tôi ngã nhào, may sao mà còn vướng vào ống máng. Đội sếp phải mang chăn, căng phía dưới; để tôi lăn vào. Bị bắt, nhốt vào đồn cảnh binh. Gia đình phải bảo lãnh mới được tha. Từ đấy; tôi cũng cạch đến già.
Phòng Nhì Pháp nghi tôi định vào gài mìn; hoặc, đặt thuốc nổ ở nhà hát Lớn. Nhưng khi đi truy xét các nơi; thấy các rạp chiếu bóng dán ảnh tôi; nên được bỏ quá.
Thời ấy, tôi thích nhất [là được xem] những bộ phim cao bồi, những anh hùng người Mỹ chiến đấu với ngươi Da đỏ, để mở mang bờ cõ -- hoặc; phim Táczăng, Tây du ký, Cầm bằng theo gió đưa đi (bây giờ: Cuốn theo chiều gió'). Còn phim Kiếp hoa, phim Việt nam; thì tôi xem chẳng hiểu gì; nhưng, phim Việt nam thời đó cũng gây được tiếng vang; chứ không như phim việt bây giờ.
(chụp lại trên Internet -- họa sĩ xxx)
Hình ảnh cao bồi, Táczăng còn ảnh hưởng đến xã hội Việt nam bao năm.
Nhạc sĩ Nguyễn Cường là hình ảnh nguyên mẫu của cao bồi Hà nội; Nguyễn Cường tuổi ngoài 70, người nhạc sĩ huyền thoại Việt nam về nhạc Tây nguyên.
Thân sinh [nhạc sĩ] Nguyễn Cường là phi công, được hưởng lương chính phủ bảo hộ Pháp. Nguyễn Cường cao to như cao bồi Mỹ. Anh ăn mặc, để râu, đi đứng; tôi cứ ngỡ anh vừa phi ngựa từ Mỹ về; thực ra anh chỉ vừa từ rừng núi Tây nguyên, quê hương anh hùng Núp [về mà thôi].
Nguyễn Cường vừa có cốt cách người Mỹ, pha tính chất 'uy-mua' [humour], lãng mạn người pháp + tính hoang dại núi rừng Tây nguyên. Nên gặp anh một lần, không ai quên được. Có lẽ; anh là biểu tượng của người Việt nam ở đầu thế kỷ 21, mang tính toàn cầu.
Thường ngày, đi bộ quanh hồ Gươm, [nhạc sĩ Nguyễn Cường] mà đi ngang với người chạy; nhưng nếu gặp bạn quen; thì anh cũng dừng ngay lại, như người đi xe máy phanh gấp. Anh sẵn sàng ngồi xuống ghế đá, tâm sự một cách say sưa. Anh là người chuyển động trong tĩnh tại. Khi tâm sự xong, anh đứng phắt dậy; ra đi như cơn gió -- nhưng tôi biết, anh vẫn không hề bỏ sót nét đẹp nào , khi bát phố quanh hồ Gươm.
Nguyễn Cường đi nhanh, mạnh mẽ bao nhiêu; thì [nhạc sĩ] Hoàng Giác lại chậm rãi đi, thanh thản như thiền sư, pha chút hào hoa, phong nhã của một thái gia đất Kinh kỳ lộng lẫy.
Nguyễn Cường và Hoàng Giác ở cùng phố hàng Bạc; Hoàng Giác nay tuổi đã ngoài 90, nhạc sĩ 'cây cao bóng cả' loại nhất Việtnam tồn tại. Dạo này, chắc là quá yếu; nên nhạc sĩ Hoàng Giác mua nhà; về ở khu đầm Trầu ; tạm biệt hay vĩnh biệt hồ Gươm. []
NGUYỄN BẢO SINH
( nguồn: Văn nghệ công an)
trích lại từ Blog Tôn vinh văn hóa Đọc'
vài hình ảnh Hà nội-- những năm 1950, thế kỷ 20
(theo tư liệu ảnh ĐẤT VIỆT)
một khu phố cổ Hà nội
tháp hòa phong
(nằm ở bờ đông ven hồ Hoàn kiếm,
di tích còn sót lại của chùa Bảo ân)
nhà hát Lớn Hà nội ( mặt tiền)
cinéma palace, rạp chiếu bóng sang hànội xưa
chùa ngọc sơn xây dựng trên hồ hoàn kiếm (hà nội)
nhà hàng Godard ( Hànội)
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét