TRƯỚC MẮT NHÌN THI SĨ
thơ THẾ PHONG.
gửi Lò Lệ Thu, cô gái Thái
định cư ở Dalat năm 1962..
T.P.
Phiên khúc I : Cao nguyên Dalat.
I
Bỏ lại sau mình thành phố buồn trác táng
lênh đênh mai sáng đây đi xa
mở mắt nhìn thôn quê đồng ruộng úa
và bây giờ đây
thi nhân mở mắt nhìn cuộc đời
mười ba năm quên hẳn mình, người rừng núi
ôm hoài thị thành mọc rễ, chưa ăn sâu
nghìn vạn năm, nếu còn mãi ngàn sau
lưu tích bóng hình, chỉ là rừng thông mầu xám
tôi mở mắt hoài, sao nhin chưa thấy đấy
rừng núi ơi! Việt Bắc ấy hôm nay
sương mù và khói lạnh và mưa bay
cây số một trăm bẩy mấy trên đèo Bảo Lộc
từng núi đồi xan nương sao chưa ngã gục?
mà mũi này mất cảm giác khói cháy mùa đông
tôi vẫn chưa quên , mắt trừng nhìn thác rừng
mùi chát chúa ngái lá mến yêu trốc gốc
thêm bàn tay người dệt rũa thành rơm
thân cây vĩ đại, lá xanh um tùm gốc mọc
sao chờ lâu, tôi chưa nghe tiếng chim kêu
mặt trời lên cao, rừng thiêng chưa thức giấc
trên xe , hành khách, có người làm dấu thánh
tôi còn phải học hoài, chuyện đời thường nhật
người thanh niên tài ba cầm vô-lăng
xe vượt dốc, mắt trừng coi thường hiểm nguy
đời sống người Thượng Đa-Gui mờ mờ nhân ảnh
gánh tương lai tối tăm khoác tối đen kịt hình hài
nhìn chúng tôi hơn căm người mẫu quôc
đời sống lam lũ cắm mốc trên quầng mắt
nước mắt người tuôn chẩy trong mắt tôi
đồi chè Bảo Lộc
qua Di Linh
rừng thông man mác
tôi hướng tâm hồn về dĩ vãng Mường Lò
rừng cà phê quả trĩu đỏ lá đong đưa
tôi học hỏi cách trồng đồi cao nguyên xanh ngắt
tương lai chúng tôi, vận mệnh cầm trong tay ai khác ?
2
Nghìn năm trăm thước trên cao nhìn về Sài Gòn
ánh điện đỏ mờ ghẻ lở tâm hồn
da anh quánh nắng hanh đông lùa gió lạnh
tâm hồn trên cao tia nhìn ánh nắng
mặt trời hiền từ tôi giang tay muôn ôm
đúng là
mười ba năm dài từ bỏ tổ ấm gia đình
tôi là thác nước mắc kẹt ao tù thành phố
ôm ấp Dalat ủ núi rừng Nghĩa Lộ
tắm nước nóng , từ bỏ dĩ vãng vàng son
thiếu nữ nào má hồng đào quanh hồ mờ sương
xa sỉ phẩm làm thâm quầng gò má gái Sài Gòn
những gì vây quanh trải ửng
vườn xuân thiếu nữ
tôi rảo quanh hồ
leo đồi thông Bưu điện
ngôn ngữ dân tộc mình
chưa thống nhất nơi nơi
tên anh hùng tróc sơn
bảng tên vĩ nhân
mờ phai đường phố
gió bạt ngàn
băng-đơ-rôn tơi tả
hoài bão chí lớn
ai giốc ngoài túi thủng ?
nhìn đôi mắt nhiệt tình, tôi thanh niên
trung thành hiên ngang như
chó bẹc-giê leo đồi thông
thu hình tổ quốc Việtnam
đôi khuy măng-xết tròn
giọng nói hùng hồn
lầm lì thác đổ
dạo quanh hồ.
anh đào nở
sao chưa tình chuyện trăm năm?
ngửng đầu nhìn lên
ai rước đèn hoa đăng
trên đồi Giáng Sinh?
chợt thức tỉnh
điệu hát
bi ai trầm buồn !
chợt nhớ
tổ quốc chúng ta hoạn nạn lầm than !
bầu trời Sài Gòn quanh năm không cần áo ấm ?
(........................................................) (1)
Tôi dừng bến tiềm thức ngã tư Bẩy Hiền
thấy trẻ con lớn lên
bằng bánh mì rơi vãi ?
quà anh tặng đứa em
miếng sô-cô-la lượm
tự dưng tôi buồn
nước mắt không còn ?
hỡi những ai
cầm bút
ca tụng đời sống ấm no, hòa bình ?
bán đứng khổ đau các em
vào tiệm ăn sang
gọi người phục vụ
giọng hách dịch
giặt ,ủi ,
sự thật đau buồn !
tôi đã là thi nhân
ngày ăn một bữa đói
đường gập ghềnh không lạc vô-lăng xe
chàng tài xế trẻ hiên ngang thách đố
thay chân bác tài già
đêm qua chết
đèo cao gió núi
đôi tình nhân nào
lớn lên
hẹn mùa xuân ân ái?
dân tộc này
chưa ngẩng mặt thẳng nhìn lên !
--------------------------------------------
(1) kiểm duyệt bỏ 1 câu .( 1962).
----------------------------------------------
*
Em bé Việtnam tâm hồn thác trắng trong
anh tin tưởng hơn là anh tin tưởng
đình Lang Biang mây trắng xóa phủ kín
em bé leo đồi
nhìn xuống thung lũng sâu
hoa đào Dalat nở
hôm nay không
chào đón mai sau ?
anh hát đây
mai sau các em hát
tổ quốc chúng ta không thể là
tổ quốc tủi hờn ?
hôm nay các anh lầm lạc
mai sau không là các em !
em đừng khóc
dành nước mắt
tống táng tâm hồn anh
rữa mục thật rồi !
đọc tên em trên mộ
qua đời quá trẻ !
nụ hoa chờ nở
nỡ vội tàn
đời sống này quá chán buồn
có phải vậy không em ?
*
Trí óc tôi tự hào thông minh ư?
giờ mong ngày càng tăm tối
chỉ bằng lòng nghe lời khuyên bảo
chửi rủa
từ giai cấp thấp hèn
tôi đi trên đường đèo
dẫm lên nóc nhà Dalat
tôi , người Thượng thác Prenn hờn căm
người Kinh mẫu quốc!
Sáng nay
ta lên lên đồi cao kiếm củi
chiều dừng lều quán
ta uống rươu cần
ta đốt rừng thông
ta ngồi gối bó
nhìn cây Giáng Sinh mọc đầy rừng
sao ta bẵng quên Chúa ?
măng nứa non uốn cong
tựa hồ cây nêu Tết ?
bỏ quên chuyện đời là vừa
đầy nước mắt
chán phèo !
3
Chân lý các anh ư?
bôi nhơ lên tường
tên khắc thân cây
xưa nằm dưới gốc
cây cao
nay đưa lên ngọn tít mù xa !
ta ngửa cổ nhìn
mạ chữ vàng gia phả
tên tuổi gì
chính ta,
đại- hạ- nhân lưu manh !
4
tặng Vị Ý
(1923- 198? Hoa Kỳ)
Người họa sĩ sống 40 năm vất vưởng
tên bất tử cùng non sông Việtnam
vợ con không
nhà 1 gian xẻ làm 2
ngoài vẽ tranh
nửa sau ổ ngủ
ta gặp nhau
từ 10 năm máu lửa
30 tuổi sức trai
tha hồ xông pha !
10 năm sau
chạm hơi hướm đàn bà
thân tàn tạ,
tác giả ta,
bức tranh khoả thân mục
lối vào nhà ta
đường Nguyễn Tiểu La
Sài Gòn 10
Saigon thì xa hơn Chợ lớn !
nhà ta sơn mầu đỏ
quan tài hực nắng chói chang
ta nhận ta họa sĩ độc lập
đập bàn nổi giận
cơn tam bành
bóp tan vũ trụ địa cầu
cơm nghệ sĩ đói no
đủ dăm ba đồng
ngủ tay gối đầu tay
chết sống ngày mai
không biết ?!
Lâm Kim họa sĩ người Hoa
rủ ta cùng triển lãm
Dalat 62, sáu ba
chẳng ai hẹn ai
gặp gỡ Khu Hòa Bình
kìa rừng thông ngút ngàn
ai trồng
hôm nay tự nhiên
mừng Giáng Sinh !
mái tóc ta phong sương
lau thưa rừng chắn gió
ta mắt sắc cú vọ
thuốc píp nhồi đầy cối
phì phà khói tỏa xa
lính mũ xanh dã chiến
đề nghị ta vẽ tranh
ca sĩ vợ - mới toanh
Khánh Ly đẹp quá chừng?
ca sĩ chầu, hát Night Club
nõn chuối váy mầu xanh
hai đầu gối phủ qua
gió bão ác ôn lột
ôm đầu gối, chu choa ...!
giáo sư tây ngang qua
tranh vẽ Khánh Ly a ?
phong cách thật kỳ lạ !
mua về, treo phòng ta !
Ông Í A uống cà phê
đầu lắc la lắc lư
ngắm mớ tiền ít ỏi
tựa Thạch Sùng tặc lưỡi
dầu vậy thì trưa nay
Nam Sơn ta ăn cơm tây !
Í A ơi, họa sĩ?
tự phong bừa tài hoa
xám đời mầu thường pha
sự nghiệp , tiền tài a
trải chợt trơn đá tảng.
rêu mầu xanh dã thảo
đếch ai thèm kêu ca !
Chàng hoạ sĩ Í A,
xẻ phản gỗ nằm ngủ
chân dung vẽ nàng A
riêng dành tặng cô ta
đã yêu tới đâu ta ?
mà đè hôn Ta đa ?!
đời, c'est la vie
''tì", c'est l'argent (2)
rằng, c'est thưa cô!
đó là:
răng cô Thừa !(3)
--------- ----------------------------------------------
(2) tì: tiền.( tiếng lóng)
(3) Người đẹp trong tranh Vị Ý- tên THỪA .
-----------------------------------------------------------
5
Đường về Trại Hầm buồn buồn dâng chiều xanh
hoa hồng đào. mận trắng
nhà sàn gỗ thông bao quanh
tôi lên đình núi thông
nhìn chân đồi Sư Nữ
má hồng đào ửng chín
thắp hương nhang
nụ cười mùa đông
ấm kinh chiều vang
chuông ngân vang
tâm hồn đọng lại
dịu ngàn buồn triệu lo
trinh nữ ơi!
sao nỡ đóng khung đời
4 bức tường ?
quên đi ư, chuyện đời
trần lụy chót đa mang
5 giờ cơm chiều
thanh bạch
bàn dài hai hàng ghế
giường ngủ
gỗ lên vân
mùng hẹp quây bít bùng
tiếng hát
chưa siêu thoát
khiến chân tôi vấn vương !
" duyên gặp gỡ trăm ngàn dặm không
làm xa
không duyên nợ gặp hoài chưa đụng lòng ?" (4)
Tôi thắp nhanh,
cúi đầu hỉ xả
láo liên ngỗ ngược Phật nhìn
thắp mắt sáng bừng
đôi ngươi đẹp từ bi
ôi nàng Ni Cô ơi !
tôi bước lên cao
gập đầu
lâng lâng cúi thấp
giấc ngủ chùa Linh Phong
vật ngã nằm thềm
muôn đóa ngọc lan
hương thoảng bao quanh
cô Chúa Ba rừng xanh
ngự trị mịn màng !
dẫn tâm hồn tôi
lang thang đi đâu
xa .... !!!
--------
(4) mượn ý : " Hữu duyên thiên lý năng tương ngộ
Vô duyên đối diện bất tương phùng".
6
tặng Nàng LILI.
Một con chó lạ tiễn chân tôi rời núi rừng Dalat
theo chân về thành phố man dại
bỏ lại phía sau
một con chó cái âu yếm liếm bàn chân
tôi phiêu lưu
dường quyến luyến thương tôi quá nhiều đơn độc
nằm dưới chân tôi
giờ phút quạnh quẽ tâm hồn
tôi làm thơ
mô tả đời sống này quá bon chen
giáo mác nào tua tủa
nhằm phía tôi lao bắn
nàng đẹp tựa ca sĩ đợt sóng mới
LILI
tôi vuốt thảm lông xám tro
nhớ tóc người yêu bỏ cuộc
tôi leo đường dài dốc đổ
có bạn huyền đề 4 chân
tôi làm chủ trại
có kẻ săn sóc trại vườn
khí giới có tâm hồn
giết chết kẻ thù hại chủ
tôi bị nhiều bội phản
vô cùng quí chó
tôi nhiều tình thương nhân bản
quí yêu em bé tôi đầy khôn ngoan
tôi không mắc mưu trưởng giả
nhiều nhiệt tình
tôi quí mến tuổi thanh niên
tổ quốc chúng ta hôm nay
phủ ngợp rừng chông
lòng yêu nước các anh
cần
sự canh chừng loài chó
các anh
ngửng đầu cao lên
nhớ là
đừng ngã đó !
7
tặng cậu sinh viên triết tây Đại học Dalat: X...
Một sinh viên đại học sư phạm ban triết tây
diện lên com-lê giầy tây
vẻ mặt lạnh lùng dao bén
hùng hồn biện luận
chí lớn ta ấp ủ ngang tàng
gặp tôi
nhắc nhở chuyện làm quà vài năm trước
tâm hồn chí hướng anh
tôi mở đọc tựa hồ trang sách
chân tình ư?
lấy kính rọi soi ngụy quân tử
tổ quốc chúng ta
sinh viên trẻ hô hào
mang tâm hồn triết học
thanh niên chúng ta
sinh viên trẻ cỗ võ
nhiệt tình yêu nước thật lòng
đời sống tinh thần chất chồng
trên đầu hai bậc thầy
Nguyễn Đức Quỳnh chủ soái Hàn Thuyên - sống
Lý Đông A sư tổ Duy Dân- biệt mù tăm tích
vẹt sinh viên nào mà bộ lông chẳng đẹp
sinh viên nào lên mặt trí thức
chẳng kênh kiệu làm tàng
đôi tai chàng mỏng toẹt
giọng nói chàng láo lơ
vịt vờ kiêu mọn
chàng ra cái điều
rút khăn tay lau gọng kính vàng
hút bastos xanh
điếu châm lửa bỏ ra
ta quen hút Khe-Mồn (5)
con Lạc Đà
mai sau này nhà cao
cửa rộng ba bốn tầng lầu
kính mờ trong
trong thấy bên ngoài
ngoài nhìn vào không thể
tỏ bầy tôi khuyên nhủ
chàng nên kề cận thầy Quỳnh
còn tôi
tay xoa lại giã từ
' kính nhi viễn chi'!
Dấu thập nghĩa trang trên mộ
chắc gì sinh thời đời sống Thánh ?
quì dại vàng hòang tộc Dalat
chẳng cần ai trồng ?
hoa nở đầy đep lộng lẫy
không hương đa sắc
con sâu non trí thức
dằng dai cắn nát đọt non
qua đời
sao mồ ngươi đào sâu ba thước đất ?
(.............................................................) (6)
Nguyễn An Ninh
mồ Ngài mả thấp lạnh tanh
nghĩa trang Hàng Dương- Côn Đảo
mái tóc vô chính phủ
răng, tóc còn nguyên trong mô?!
láng giềng trái
người nữ Võ Thị Sáu
gái Nam bộ, quê Long Điền
cõi âm buồn tênh đàn bà bầu bạn!
Chàng sinh viên sư phạm ban triết Phú lãng sa
gục đầu mặc cảm lời dèm pha
Trần Bích Lan- Nguyên Sa" một mình một ngựa"
" chúng bay:
Trần Phong Giao, Sơ Dạ Hương, Nguyễn Nhật Duật,
bọn chạy hiệu văn chương , rác rưởi ngập đầu! "
' tú tài tam niên tạo phản bất thành'
sâu bọ ngọ nguậy nhúc không thành bướm?!
----------------------------------
(5) thuốc lá Mỹ, nhãn hiệu ' Camel '.
(6) Kiểm duyệt bỏ. 1962.
-------------------------------------
8
Một người ít học đi lính Phú lãng sa
nuôi tôi ăn uống no nê
săn sóc không cho tắm nước lạnh rét căm Dalat
thường văng tục chửi thề nghe êm tai như tiếng hát
buồi tối cấm
không cho đi quá đêm 11 giờ
giận thì mắng, vui cười hả hê
sống đời đáng sống!
bẹc-giê bạn trung thành
trả bằng tiền hưu để dành
kể chuyện đời quá khứ ngọt ngào lâng lâng
chỉ mặt chúng tôi
uống rượu thuốc, nhấm lạc rang
" tương lai chúng mày mai đây rạng rỡ"
nghe lời khen chân chất thật lòng
từ giai cấp bần hàn.
hôm nay quét sơn nhà
mai sau thẩm định !
" tương lai thi sĩ sẽ có tao quét sơn lâu đài?"
ai giấu nụ cười vui trong chăn bông ?
lời khen cựu quân nhân rong chơi trong đêm
ôm tôi trong giấc ngủ
thầm thì lời VỊ Ý
" tôi sức hổ rừng bên anh bị đe dọa"
thêm một lần
hồn trẩy núi cao
nhớ nhạc thính phòng êm tai
Tôi đang sống
chết trên đỉnh núi cao Lâm Viên
từ đỉnh đồi 1500 mét ?
chiều nay ngoài kia
nắng hanh chiều sắp tắt
nàng LILI bẹc-giê vẫy đuôi nằm dưới chân
đôi mắt trung thành dậy bài học không bội phản
bầu trời đêm Dalat tối quá ?
bật công tơ đèn sáng lóa mới thôi
cảm ơn lởi chửi mắng không ẩn ý
canh chừng trưởng giả mép môi
chất độc dược bọc đường
cần thử qua lưỡi chó liếm !
9
Tôi đi ngang đèo cao hơn nóc nhà thờ và chân trời
đứa rình mò loan tin tôi kẻ vô đạo
bẩm sinh tôi- con cầu tự Quán Thánh Yên Bái
lớn học trường thầy Dòng
lại không làm dấu thánh
qua đèo Bảo Lộc cheo leo
ai gục đầu trước Thánh giá
người đạo Chúa nuôi tôi làm thơ đủ hai bữa.
Tôi xuống đèo theo trăng vào thành phố
9 rưỡi đêm hoang lạnh đồi tha ma
đèn mờ cà phê đêm xứ Anh đào
nước hồ không rửa sạch gót thanh niên
áp lực đồi thông nghệ sĩ dường bất lực
xa rồi Tự Lực văn đoàn lãng mạn chuyện tình
duy nhất còn mắt sáng chuồn chuồn ngô Nhất Linh
đủ tỉnh thức tôi ngưng làm ái tình chăn bông
rung rinh gác hẹp ki-ốt thác Ptrenn
hằn nếp quần mỡ gà
giục tôi ôm nàng lâu hơn
dưới ánh đèn nê-ông tù mù cầm một trăm
ngân ảnh chân dung tổng thống Diệm
chứng giám tôi và nàng vừa vật lộn.
tôi con thú đa tình dày vò nhục dục
giải trí em leo dốc đổ đèo
tranh lập thể Tạ Tỵ hững hờ treo
bên tranh khỏa thân họa sĩ trẻ vô danh
nghệ thuật xa sỉ nhà giầu làm dáng
thư-sinh-cậu ban ngày
nghệ -sĩ -tợn ban đâm
danh thiếp thi nhân
đặt hàng không kịp giao hàng
môi mép văn nhân
nói hay hơn viết giỏi
chủ hiệu CAN nhà may xuất bản thơ
chủ soái Tao Đàn Đinh Hùng
đài Sài Gòn loan ra :
" Ninh Chữ, nhà thơ đáng mặt thi bá !"
phó đổng lý Đoàn Thêm hô hào đời sống mới
công bằng, bác ái bình đẳng mọi người
sang sảng lệnh truyền Đào Minh Lượng chánh án
xuất bẹc-giê nhiều thịt hơn bữa ăn
dân Sài Gòn nội thành !
10
Ôn lại tuổi thơ hoa niên núi rừng Nghĩa Lộ
chiều nay ngồi ngắm thác Liên Khương
hôm qua ở lại đây,
Tùng Nghĩa một chiều đông
ấp Thái Hà Nội người Thái trắng
thêm hai lần di cư Hà Nội- Sài Gòn
định cư Đức Trọng
em gái 18 tuổi vóc dáng thiếu nữ
khóac măng tô đỏ, sõi tiếng Kinh
làm sao tôi biết nàng họ Lò ?
ửng hồng đôi má
tôi thấy phấn hương mặt trời
đôi mắt đẹp
thấy lại rừng thu Việt Bắc
giọng ngọt ngào
mơ gặp em gái Hà Nội
Lò Lệ Thu ơi,
tiếng Thái không còn sõi
13 năm trước
gọi thầm" em làm vợ nhé
"thầm thì một mình"
em hát tiếng Thái đi
cho tôi quên mình người Kinh
học lại tiếng Thái từ môi em lịm ngọt
cơm xôi nếp Tú Lệ nấu nước suối Ngòi Thia
bao năm mơ vượt Đèo Ách vào Mường Lò?
" cơm ăn chẳng có thức ăn sao?
ngáy khò khò lại thiếu em ôm ấp." (7)
[]
Dalat 14.1.1963.
TP.
-------
(7) nguyên tiếng Thái : " kin khảu bấu mí xăng cắp / nón lắp bấu mí sao cót".
Ghi chú: " Trước mắt nhìn thi sĩ / thơ Thế Phong / Đại Nam văn hiến, Saigon, xuất bản lần đầu
năm 1963. Bản tu chỉnh : 1 .1.2011.
Kỳ sau tiếp:
Phiên khúc Hai: Cao Nguyên- Đồng Bằng.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét