source; http://trinhnu.com/van/10987
đọc 'lưu dân thi thoại,
bút luận 25 năm thơ hải ngoại'
bài viết: ái khanh
A Selected Works of Stray Imigrants' Poetry Critique
C. 2003 by COI NGUON Publishing House
Library of Congress Control Number: 2002116107
ISBN 0-97126-6-7
Một bạn thơ vừa gử tặng tôi một cuốn sách rất bề thế, rất đẹp , và bắt mắt người đọc: Lưu dân thị thoại, bút luận 25 năm tho hải ngoại'.
Cuốn sách này do Cơ sở thi văn Cội Nguồn ở San Jose, Hoa Kỳ xuất bản và phát hành vào tháng 1 năm 2003. Người đứng ra làm chuyện bút luận này là 2 thi sĩ có tiếng, ông Diên Nghị + Song Nhị. Cuốn sách dày gần 600 trang, số trang in cuối cùng là 579. Sau trang này có nhiều trang tiếp theo; nhưng không liên hệ gì với cuốn bút luận, là những trang giới thiệu những tác phẩm săp ra đời, do Cơ sở Cội Nguồn; hoặc, của tác giả có tên trong bút luận, không đánh số trang.
Tôi không hiểu một cách thấu đáo cách chữ 'lưu dân thi thoại'; cũng chưa hề gặp 2 chữ này từ trước, tới bây giờ. Trước mặt tôi, những gì tôi chưa hiểu, chưa thấy; đang hiện ra. Chắc rồi tôi phải hiểu, khi tôi đọc nội dung.
Ở trang 7 (không đánh số trang), nguyên văn như thế này:
LƯU DÂN THI THOẠI
bút luận 25 năm thơ hải ngoại
DIÊN NGHỊ & SONG NHỊ
Cơ sở Cội Nguồn ấn hành
mục lục tác giả theo mẫu tự kèm số trang đầu.
CAO MỴ NHÂN 201- CHU VƯƠNG MIỆN 315 - CUNG DIỄM 53 - DUY NĂNG 109 - DZẠ CHI 339 - DƯ THỊ DIỄM BUỒN 373 - ĐÔNG ANH 87 - ĐỖ BÌNH 383 - HÀ THƯỢNG NHÂN 15 - HÀ TRUNG YÊN 65 - HÀN THIÊN LƯƠNG 213 - HÒANG NGỌC LIÊN 27- HOA VĂN 55- HUỆ THU 247- HUY LỰC 149- KHANG LANG 191 - KIỀU MỘNG HÀ 473 - LA LAN 555 - LÊ NGUYÊN 327 - LÊ MAI LĨNH 301 - LINH QUÂN 439 - LƯU TRẦN NGUYỄN 289- MẠC PHƯƠNG ĐÌNH 223 - MINH KHOA 525 - NAM GIAO 463- NGÂN PHI THƯ 567- NGUYỄN PHÚC SÔNG HƯƠNG 261- NGUYỄN THÙY 123 - NGUYỄN TƯ 393- NGUYỄN PHƯƠNG 403- NGÔ ĐỨC DIỄM 417- PHAN KHÂM 429 - PHƯƠNG TRIỀU 235 - QUAN DƯƠNG 485- QUANG TUẤN 159- SƯƠNG MAI 499- THÁI QUỐC MƯU 363- THƠ THƠ 545- TÔ THÙY YÊN 135- TRÀM CÀ MAU 551- TRẦN THIỆN HIỆP 179- TRẦN THIỆN ĐẠT 449- TRIỀU NGHI 275- TRUNG THÀNH VĂN 509- TUỆ NGA 109- VI KHUÊ 39- VÕ Ý 169- VƯƠNG THANH 535 .
Tôi chép lại trang trên, chắc bạn đọc đã nắm được số lượng tác giả có mặt trong cuốn sách, cùng một số tác phẩm ưng ý của họ. Xin xem đó như mục lục, cần đọc thơ của ai; bạn cứ theo đó mà lật sách ra. Đây là một cách trình bày lạ mắt; từ trước tới nay cũng chưa thấy ai làm. Căn cứ vào bảng mục lục này; chúng ta biết ai già, ai trẻ.
Chỉ có 48 tác giả. Tôi không đếm được có tất cả bao nhiêu bài thơ của 48 tác giả, vì cuốn sách dày quá. Và điều đó có quan trọng gì. Quan trọng là 48 tác giả có mặt, có thơ trong cuốn Lược dân thi thoại; quả thực đã là đại diện cho thơ Việt ở nước ngoài, hay chưa? Chắc là chưa, vì 2 soạn giả có hứa : sẽ còn cuốn nữa ...
Với tôi, cuốn Lưu dân thi thoại , tôi đang có là một cuốn sách nói về thơ, thật vô cùng tao nhã. Suốt 45 bài bút luận (tôi đọc và hiểu là bài nhận xét phê bình không có lời chê; chỉ có toàn lời khen; hoặc, đề cao về phẩm cách của con người tác giả.)
Tôi chỉ tiếc, sao cuốn sách bề thế quá chừng; mà lại chỉ có 48 tác giả? Tôi biết có hàng ngàn người Việt xa xứ đang có thơ đăng trên nhiều báo , khắp 5 châu -- cũng có gần 500 tập thơ được ấn hành, thấy bày ở các hiệu sách -- 48 tác giả được nêu tên trong Lưu dân thi thoại II; tôi cũng hy vọng rằng không lấu lắm [cuốn này sẽ ra mắt bạn đọc.]
Tôi rất hiểu vì sao cuốn Lưu dân thi thoại ra đời; bởi, tôi đọc nơi bài tổng luận, thì 2 ông Diên Nghị + Song Nhị đã nói cho người biết cái lý do chính đáng:
'tình trạng xuất bản thơ, in thơ ở hải ngoại,có lúc gần như là một phong trào. Nhiều tập thơ được sang tác, được in ra vội vã; chứa đựng một nội dung; hoặc tẻ nhạt, vô bổ; nhiều tình cảm riêng tư, không nói lên được điều gì bổ ích (cho văn học), hay làm đẹp [cho văn chương.) Nhiều tập thơ như vậy [lại] được tác giả tổ chức ra mắt long trọng, tốn kém với bảng hiệu, bích chương, thư mời ... Những [tác giả] này thật sự bất cẩn; và, không tự nhìn vào khả năng làm đẹp văn chương, làm giàu văn học -- mà chỉ cốt tạo cái danh 'nhà thơ, thi , văn sĩ'. Hiện tượng đó xem ra vẫn [được] tiếp diễn đều đặn, thường xuyên; ở một số tiểu bang tại Hoa Kỳ. '
Cơ sở thi văn Cội Nguồn với chủ chọn lọc, nhằm góp phần nhỏ nhoi vào dòng văn học hải ngoại, bằng những tác phẩm khả dĩ tồn tại [được] với thời gian. Với tiêu chuẩn,
'thơ phải có khí lực, sáng láng, có khí lực, có tác dụng 'thăng hoa'; hướng tới cứu cánh chân thiện mỹ. Thơ phục vụ nhân sinh, hướng thiện; thơ thể hiện, hòa nhập nỗi thao thức, trăn trở của tác giả vào giai đoạn thắng trấm, [hòa nhập] vận mệnh đất nước, dân tộc; chứ không chỉ rên rỉ đau thương, thơ than thân trách phận, oán trách cuộc đời, hoài cổ mênh mang, hận thù bất tận.'
Những câu trên đây cho tôi thấy cái minh bạch của Cơ sở thi văn Cội Nguồn. Tôi lần mở từng tác giả, để đọc tác phẩm của họ, thấy có phần đúng, có phần chưa đúng -- vì thơ [được đề cập] vẫn khó tránh được những lời than rên rỉ !
Chắc là 2 ông Diên Nghị+ Song Nhị cũng khổ tâm lắm; ở đây nào phải trường thi, ra đề, hạn vận, một khi buộc ràng; phải vậy [không] ? [Lại] nhớ đến nhà thơ Du Tử Lê, người từng có sáng kiến mở ra 'những đêm Du Tử Lê' trên nhiều tiểu bang; để ra mắt chính thơ của ông ấy; và, ông ấy từng nói,
" có nhiều người in và xuất bản nhiều tập thơ; nhưng, chưa phài là 'Thi sĩ'; ai nghe cũng đồng tình' việc phê bình thơ không ở độc giả mà ở nhà phê bình'."
tiếc thay tôi chưa được đọc bài phê bình của ai chê thơ ai đó? Nào ai nỡ nhẫn tâm, phải không?
Theo thiển ý của tôi,
" ai làm thơ cũng cho thơ mình là hay nhất. Thơ mình không được nhiều người biết đến ... bởi vì có quá nhiều người làm thơ! Thơ mình muốn có mặt, muốn được quan tâm; thì, mình phải vào các tổ chức, các thi văn đoàn, các phe nhóm ... [thì] may ra' mới có cơ [sủi tăm']được ! -- nói 'nặng lời' quá; như Cơ sở thi văn Cội Nguồn: 'vô bổ, tẻ nhạt, riêng tư, thù tạc, không làm đẹp cho văn chương.' ..
.[ thì] quả thật ' tôi không dám làm thơ đâu ' ".
Cuốn Lưu dân thi thoại, theo tôi hiểu , chỉ là 'những giai thoại về thơ của một số người làm thơ sống đời lưu vong' -- (tức là ở nước ngoài, khi nước nhà thay bậc, đổi ngôi.) ...
Đọc thơ không như đọc tiểu thuyết. Tôi đọc không liên tục tác giả được nêu danh, từ trên xuống dưới, từ trước ra sau. Tôi tò mò về ai, thì đọc trước. Tôi đã đọc nhiều bài của ai rồi; trên các báo, trong tập thơ đã xuất bản; thì tôi sẽ đọc sau.
Cuốn Lưu dân thi thoại quá dày, thơ trích dẫn quá nhiều; đọc một vài tác giả nghe đã thích; tôi ngưng lại vài ngày mới đọc tiếp -- hơn 1 tháng đã trôi qua , chưa đọc hết cuốn sách. Tự nhiên; sợ người bạn thơ của tôi chờ đợi bài tôi viết giới thiệu cuốn sách quá lâu, sẽ đâm ra buồn; tôi [đành] viết vội vậy.
Thủy chung [mà nói], đây là cuốn sách hay, cuốn sách cần phải có -- nếu chúng ta muốn biết dòng 'Thơ Hải ngoại' đang trôi thế nào trong dòng 'vận nước Việt Nam cũng đang trôi nổi.' ...
Tôi cám ơn người bạn thơ đã cho tôi một tặng phẩm quý giá. Cũng xin cảm ơn 2 ông Diên Nghị + Song Nhị; đã lao tâm khổ trí suốt 3 năm trường; để lại cho đời sau: một kỷ niệm đẹp [của văn chương] .
Tôi tin cuốn Lưu dân thi thoại thứ 2, thứ 3... sẽ ra đời sớm; để đáp lại lòng nôn nóng biết bao người làm thơ và yêu thơ.
ÁI KHANH
( http://trinhnu.com/van/10987)
(ảnh in kèm theo bài)
trái qua, hàng đầu: Diên Nghị [ i.e. Dương diên Nghị 1933- ]
(ảnh : TRUYỆN DÀI KHÔNG CÓ TÊN/ Trần thị Bông Giấy/ nxb Văn Uyển, USA 1998.)
---
cảm ơn bạn TTHiệp đã cho mượn bản chính để copy. (TP)
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét